Ponadto wiele krajowych firm oferuje swoje usługi m.in. w zakresie dostarczenia i montażu najnowocześniejszych rozwiązań w przechowywaniu, sortowaniu czy pakowaniu owoców. Tak dynamiczny rozwój tych technologii jest możliwy m.in. dzięki coraz bardziej nowoczesnej produkcji sadowniczej, a także dotacjom unijnym oraz zrzeszaniu się sadowników w grupy i organizacje producenckie.
W sadzie
Od lat śledzę, jak rozwija się gospodarstwo rodzinne państwa Pietrzyckich w Wichradzu, a z nim grupa producencka Twój Owoc. Obecnie rodzinne tradycje kontynuują Iwona i Artur (fot. 1) Pietrzyccy, absolwenci SGGW w Warszawie. Wraz z rodzicami prowadzą gospodarstwo sadownicze o powierzchni 40 ha. Sady są intensywne, dobrze utrzymane. Jabłonie rosną w rozstawie 3 m x 1 m i są prowadzone do wysokości 3,2 m. Wszystkie kwatery są nawadniane, a na części z nich jest też system przeciwprzymrozkowy. W uprawie dominują takie odmiany, jak ‘Jonagold’ i jego sporty, ‘Ligol’, ‘Gloster’, ‘Idared’, ‘Šampion’, ‘Golden Delicious’ i ‘Gala’. Wcześniej sadownicy sami produkowali drzewka na własne potrzeby. Obecnie kupują materiał szkółkarski, głównie drzewka 2-letnie.
Fot. 1. Artur Pietrzycki
W nowych kwaterach konstrukcja dla drzew jest już dostosowana do montażu sieci przeciwgradowych. Niedawno montowano też słupy betonowe w już wcześniej założonych sadach. Według p. Artura, to był błąd. Słupy nie wypadały idealnie w linii rzędów. Lepiej zrobić to przed założeniem sadu. Dlatego w kolejnych kwaterach (gdzie wymieniany jest sad) rusztowanie pod sieci przeciwgradowe będzie wykonane przed posadzeniem drzewek, a miejsce pod słupy wyznaczy geodeta.
Obecnie w gospodarstwie montowane są siatki szare (fot. 2). Podczas ich zakładania i zwijania bardzo pomocne okazały się samojezdne platformy firmy Rosatello (fot. 3).
Fot. 2. Sieci przeciwgradowe w sadzie państwa Pietrzyckich
Fot. 3. Podczas zbioru owoców i rozkładania sieci przeciwgradowych wykorzystuje się platformę włoskiej firmy Rosatello
W tym roku po raz pierwszy w sadzie pp. Pietrzyckich zastosowano cięcie mechaniczne drzew. Użyto w tym celu urządzenia BMV produkcji włoskiej (fot. 4). Cięcie jabłoni odmian wielkoowocowych wykonano w fazie różowego pąka, natomiast u odmian drobnoowocowych będzie ono przeprowadzone po zbiorze owoców. W poszczególnych kwaterach pozostawiono rzędy drzew, gdzie wykonano tylko cięcie ręczne, celem porównania tych dwóch metod. Już teraz jednak widać, że cięcie mechaniczne (fot. 5) ma wiele zalet i będzie w tym gospodarstwie kontynuowane.
Fot. 4. Urządzenie do formowania koron drzew w sadzie
Fot. 5. Drzewa odmiany ‘Rubinstar’ po cięciu mechanicznym
[NEW_PAGE]Należy tylko dobrać właściwie termin jego wykonania do poszczególnych odmian. Wiosną dwukrotnie stosowano Regalis 10 WG, a na niektórych kwaterach także cięcie korzeni po jednej stronie rzędów drzew. W tym roku – według sadownika – zapowiada się rekordowo wysoki plon.
Do sadu w okresie kwitnienia drzew przywożone są ule z własnej pasieki. W tym roku nie przerzedzano zawiązków i nie było także konieczności wykonania ręcznej ich korekty. Sadownik stosuje nawożenie doglebowe, zgodnie z wynikami analizy gleby, a także intensywne nawożenie dolistne (fot. 6).
W tym roku po raz pierwszy zastosował nawozy z serii FiloCal (FiloCal® Calcium, w którego skład wchodzą wapń i magnez; FiloCal® Foliar Feed zawiera azot, potas, fosfor, bor, żelazo, miedź, mangan, molibden i cynk oraz FiloCal® Blue – bor, miedź, mangan, molibden i cynk).
Fot. 6. Zabiegi ochrony wykonuje się w oparciu o wyniki lustracji
Grupa producentów
Duże jednostkowe partie owoców oraz ich wysoka jakość, terminowość i ciągłość dostaw – tego oczekuje odbiorca, którym są duże sieci sklepów. Zbiorowe zaopatrywanie w środki do produkcji, wspólne szkolenia i wyjazdy, fachowe doradztwo to kolejna korzyść uczestnictwa w grupie, także wspólne korzystanie ze specjalistycznych maszyn. Dlatego też p. Artur zdecydował się na taką formę funkcjonowania. Obecnie jest prezesem grupy Twój Owoc, która zrzesza 25 sadowników. Zrzeszeni w niej producenci uprawiają jabłonie łącznie na około 280 ha i produkują około 13 000 ton jabłek rocznie. Grupa dysponuje nowoczesnym obiektem przechowalniczo-logistycznym (fot. 7). Znajduje się w nim linia wstępnego sortowania firmy Greefa z 25 kanałami wodnymi oraz linie firmy Longobardi do pakowania owoców (fot. 8). W tym roku po raz pierwszy owoce przechowywano tam w warunkach DKA.
Fot. 7. Nowy obiekt przechowalniczy grupy Twój Owoc
Fot. 8. Linia do pakowania jabłek
Urządzenia chłodnicze
W części przechowalniczej znajduje się 14 komór chłodniczych o pojemności 180 ton każda, a także komora operacyjna i komora spedycyjna. Komory wyposażone są w drzwi chłodnicze produkcji włoskiej, które mogą być zamykane mechanicznie lub elektronicznie. Obok nich znajdują się też wskaźnik ciśnienia panującego w komorze i termometr (fot. 9 ). P onadto w każdej k omorze w widocznym miejscu umieszczono termometr (mokry i suchy; fot. 10).
Fot. 9. Obok drzwi znajduje się urządzenie do ich zamykania oraz termometr i rurka do pomiaru ciśnienia w komorze
Fot. 10. Termometry suchy i mokry
W obiekcie nowoczesne urządzenia chłodnicze i kontrolno-pomiarowe zainstalowała firma Thermolux. W maszynowni znajdują się m.in. dwustopniowe płuczki węglowe (fot. 11), kolektory i przewody rozprowadzające, pochłaniacze etylenu, sprężarki i kompresory, generator azotu, analizatory O2 i CO2, szafy sterujące, nawilżacz powietrza i rozdzielnia napięcia.
Fot. 11. Urządzenia chłodnicze umieszczono na antresoli
[NEW_PAGE]Centralny układ chłodzenia pośredniego (glikolowego) i układ freonowy schładzający glikol to sposób na efektywniejsze wykorzystanie urządzeń chłodniczych. Jest nieco droższy, ale bardziej efektywny i tańszy w eksploatacji niż powszechnie stosowane systemy.
Kolektorowy system rozprowadzania powietrza ułatwia kontrolę stężenia O2 i CO2, pozwala na szybszą korektę zawartości tych gazów w komorach chłodniczych. Natomiast na poddaszu, nad komorami umieszczono worki kompensacyjne (po 2 na komorę), suche zawory bezpieczeństwa, rurociągi rozprowadzające i przewody elektryczne. Ułatwia to ich obsługę i poprawia estetykę obiektu przechowalniczego.
Na dachu obiektu (który ma 14 m wysokości) znajdują się zaś skraplacze (fot. 12) – dwa związane są z układem chłodniczym, a dwa kolejne to system dry cooler. W przypadku gdy temperatura powietrza na zewnątrz obiektu spadnie poniżej –5°C, sprężarki się nie włączają, freon przechodzi poprzez dry cooler i ochładza zbiornik z glikolem. Dzięki temu możliwe jest oszczędzenie energii, która byłaby potrzebna do pracy sprężarek. Specjalne urządzenie włącza wentylatory i pompy, które tłoczą zimne powietrze.
Fot. 12. Skraplacze i wentylatory na dachu obiektu
Czy warto…
…po raz kolejny opisywać przedsięwzięcia gospodarcze, które się powiodły. Uważam, że tak. Każda decyzja o zawiązaniu, a następnie prowadzeniu grupy to dla producentów, którzy dotychczas zajmowali się tylko produkcją, duże wyzwanie. Na starcie cała grupa Twój Owoc dobrze sobie poradziła. Decyzja o założeniu nowej grupy zapadła całkiem niedawno. Na początku ubiegłego roku nosiła ona nazwę „Rajski Owoc”. Założyło ją 3 producentów. Potem nazwę zmieniono na „Aga Fruit”. I ta grupa została rozwiązana, a na jej miejsce powstał „Twój Owoc”. Myślę, że na dłużej. Ustalono zadania, wyznaczono cele. Postanowiono, że będzie to jednak liczniejsza grupa, bo taka ma większe szanse rozwoju i przetrwania. Początek jej działania można uznać za udany. Zakupiono grunt, wybudowano nowoczesny obiekt. Owoce przechowuje się w nowoczesnej technologii DKA.
Piotr Gościło, doradca sadowniczy
Fot. 1-12 P. Gościło
Artykuł pochodzi z numeru 9/2013 MPS „Sad”
