Włoska firma Ortomec oferuje samobieżny kombajn (fot. 1) przeznaczony głównie do zbioru szpinaku, ale można nim zbierać również sałaty liściowe typu baby leaf czy Salanova®, pod warunkiem odpowiednio dużego ich zagęszczenia na polu (ok. 60 roślin/m2). Ważne jest, aby wysokość ścinanych roślin nie przekraczała 31 cm. Ortomec model SVC-5 wyposażony jest w zespół tnący (fot. 2) o regulowanej szerokości pracy w zakresie 140, 150, 160, 165 lub 170 cm (zależnie od szerokości zagonu). Istnieje możliwość regulacji wysokości cięcia roślin w czasie pracy ze stanowiska operatora. Pod zespołem tnącym umieszczony jest na ramie ze stali nierdzewnej przenośnik taśmowy napędzany hydraulicznie, wykonany z tworzywa sztucznego. Nad nim zamontowano zraszacze, za których pomocą taśmociąg jest spłukiwany wodą. Z przenośnika taśmowego ścięte liście transportowane są na platformę, na której mogą być przygotowywane bezpośrednio do sprzedaży lub pakowane do skrzynek i przewożone do pakowni, w której np. podlegają obróbce jako gotowe do sprzedaży mieszanki różnych sałat czy mix warzyw liściowych. Platforma jest zadaszona oraz oświetlona, dzięki czemu możliwa jest również praca po zmroku.
Fot. 2. Zespół tnący w modelu SVC-5; fot. A. Andrzejewska
Kombajn wyposażony jest w czterocylindrowy silnik Diesla o mocy 36,6 kW (49 KM), chłodzony wodą. Do sterowania maszyną podczas jazdy służy wygodny dżojstik. Zamiast kół jezdnych Ortomec SVC-5 wyposażony jest w dwie gąsienice o szerokości 25 cm. Rozwiązanie to umożliwia poruszanie się po bardzo wilgotnej i pulchnej glebie, bez ryzyka ugrzęźnięcia maszyny, która ma masę 4300 kg. Dodatkową zaletą jest mniejsze, w porównaniu z tradycyjnymi kołami, ugniatanie gleby. Kombajn wyposażony jest w system natychmiastowego zatrzymania pracy oraz szybkiego jej wznowienia. Ponadto model SVC-5 ma dmuchawę powietrzną, za której pomocą ze ściętych liści usuwane są zanieczyszczenia (np. kurz, owady).
Zdaniem plantatorów, którzy wykorzystują tę maszynę, trwałość pozbiorcza (tzw. shelf-life) sałat zebranych przy jej użyciu jest dłuższa o 4–5 dni, w porównaniu z roślinami zbieranymi ręcznie.
Slide FW to samojezdny kombajn włoskiego producenta maszyn dla ogrodnictwa – firmy Hortech (fot. 3). Może być on wykorzystywany podczas zbioru warzyw liściowych: sałat typu baby leaf, szpinaku, liści buraka ćwikłowego (botwiny), rukoli, pietruszki naciowej. Maszyna została zaprojektowana do pracy w szklarniach i tunelach, ale dzięki temu, że zastosowano w niej system napędu na wszystkie cztery koła, może z powodzeniem być wykorzystywana w polu, nawet w trudnych warunkach (opady deszczu, mokra gleba, koleiny). Kombajn jest sterowany za pomocą kierownicy, nie dżojstika, jak w innych tego typu maszynach, a prędkość pracy może przekraczać 10 km/h.
Fot. 3. Samojezdny kombajn Slide FW od Hortech; fot. D. Łabanowska-Bury
Wyposażono go w silnik Kubota o mocy 32 KM. Masa własna urządzenia to 1800 kg. Szerokość robocza tej maszyny może być zróżnicowana: 140, 150, 160, 170, 180 cm, a maksymalna wysokość ścinanych warzyw to 40 cm. Wszystkie podzespoły Slide FW, m.in. przenośnik taśmowy napędzany hydraulicznie oraz wspornik go podtrzymujący (ze stali nierdzewnej) są posadowione na solidnej i mocnej ramie. System ścinania liści składa się z pojedynczego ostrza tnącego, a sterowanie ustawieniami wysokości jego pracy może odbywać się z panelu operatora. Dokładność wysokości pracy jest kontrolowana za pomocą elektrohydraulicznych sensorów.
Prędkość poruszania się taśmociągu, na którym warzywa przenoszone są do pakowania, może być zmieniana przy użyciu ręcznego zaworu. Istnieje możliwość automatycznego ustawienia prędkości pracy maszyny w zależności od ścinanych warzyw. Puste i pełne skrzynie są ustawiane na pomostach bocznych i mogą być z łatwością rozładowywane przez operatora wózka widłowego.
W przypadku ścinania np. szpinaku, jego liście mogą być przenoszone za pośrednictwem taśmociągu bocznego do przyczepy. Dodatkowo kombajn Slide FW może być wyposażony w wibrujący pas, na którym przenoszony produkt jest oczyszczany z zanieczyszczeń, np. grudek ziemi. Jeśli maszyna ma być wykorzystywana w otwartym polu, producent poleca klientowi (opcja na życzenie) zaopatrzyć ją w zadaszenie chroniące pracujące na niej osoby oraz ścinane warzywa przed intensywnym słońcem. Dodatkową opcją (na zamówienie klienta) jest także system służący do pęczkowania ścinanego produktu, np. pietruszki.
Jak informowali przedstawiciele firmy Hortech, ich maszyny, w tym także kombajn Slide FW, są użytkowane w krajach europejskich, w Rosji, Chinach, Australii i Nowej Zelandii, w krajach Ameryk Północnej, Środkowej i Południowej.
Samobieżny kombajn Spimaro znajduje się w ofercie holenderskiej firmy Roopack B.V. i może być wykorzystywany do zbioru sałat liściowych (fot. 5), ale także innych warzyw liściowych, np. szpinaku. Standardowo maszyna wyposażona jest w 2 obracające się dyski tnące, przy czym dla zwiększenia jej szerokości roboczej można równolegle zainstalować na ramie więcej dysków (duży zakres szerokości roboczej). Ścinanie liści za pomocą dysków, zdaniem przedstawicieli firmy, ma kilka zalet a główną jest to, iż nie ma strat surowca podczas pracy maszyny. Kombajn może być wykorzystywany zarówno do zbioru liści roślin uprawianych na płasko, jak i na zagonach. Producent poleca Spimaro do zbioru nie tylko sałat liściowych, rukoli, szpinaku i botwiny, lecz także szerokiej gamy ziół. Praca dysków jest na tyle precyzyjna, że cięcie może być wykonywane w tej samej uprawie wielokrotnie (zależnie od uprawy). Ścięte partie mogą być przekazywane do pakowania pasem transportowym, ale jest także opcja instalacji pasa wibrującego, na którym nieczystości są oddzielane od warzyw. Dodatkowo Spimaro może być agregatowany z innymi urządzeniami wykorzystywanymi podczas pracy na polu, np. przyczepą, na której odbywa się napełnianie warzywami opakowań zbiorczych lub znajdują się na niej maszyny do pakowania liści w pojemniki typu flow-pack lub na tacki oraz urządzenia do etykietowania.
Fot. 5. Prototyp kombajnu Spimaro; fot. M. Bartczak
Obecnie kombajny Spimaro są wykorzystywane na polach w Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Holandii. Na potrzeby ogrodników uprawiających warzywa liściowe i zioła w szklarniach firma skonstruowała mniejszą wersję kombajnu Spimaro. Jest to maszyna samobieżna, sterowana przez operatora za pomocą kierownicy. Mechanizm działania jest podobny, jak w przypadku kombajnów polowych, ale w tej wersji ścięty produkt przekazywany jest najczęściej przy użyciu pasa taśmowego do skrzyni umieszczonej na podeście zaczepionym w tylnej części maszyny.
Aleksandra Andrzejewska
Dorota Łabanowska-Bury
Artykuł pochodzi z numeru 6/2014 „Hasła Ogrodniczego”
