W dobie zmian klimatu musimy się dostosować do takich warunków, odpowiednio się zaadoptować i przygotować na skrajne zjawiska hydrologiczne, jakimi są naprzemiennie występujące susze oraz okresy podtopień i powodzi. Najlepszym rozwiązaniem dla bezpiecznego zatrzymania wody opadowej w miejscu gdzie ona spadła jest retencja. To gromadzenie „na zapas” wody w małych i dużych zbiornikach wodnych, korytach rzecznych, na terenach leśnych, podmokłych, terenach zielonych. Woda deszczowa jest bardzo cenna dla ekosystemów, należy zatrzymywać ją lokalnie, za pomocą różnego typu inwestycji zwiększających retencję.
Retencja korytowa
Jednym z najskuteczniejszych sposobów na zatrzymanie wody w środowisku jest retencja rzeczna inaczej zwana korytową (polega na gromadzeniu wody w korytach rzecznych). To jeden z najbardziej efektywnych sposobów walki z suszą, który umożliwia zwiększenie retencji w dolinie rzecznej w krótkim czasie i przy stosunkowo niskich nakładach finansowych. Dzięki odpowiedniemu gromadzeniu wody w korytach rzecznych wyrównuje się poziom wód gruntowych, zwiększa się retencja glebowa. Tym samym zmniejsza się ryzyko suszy w całej dolinie rzecznej. Ponieważ w Polsce, właśnie wiele dolin rzecznych jest wykorzystywanych rolniczo, retencja korytowa jest tak skutecznym narzędziem w przeciwdziałaniu suszy na terenach użytkowanych rolniczo.
Wody Polskie prowadzą szeroko zakrojoną współpracę międzyresortową oraz zawierają partnerstwa z samorządami i organizacjami zrzeszającymi rolników, dla realizacji zadań z zakresu retencji korytowej. Od 2020 roku realizowane są zadania pod nazwą Kształtowania Zasobów Wodnych na Terenach Rolniczych z wykorzystaniem urządzeń piętrzących na rzekach i kanałach oraz systemów melioracyjnych. Celem jest przywrócenie dwufunkcyjności melioracjom – aby w okresie suszy doprowadzały wodę do użytków rolnych, a w przypadku podtopień mogły ją odprowadzić. Szacuje się, że zastosowanie retencji korytowej umożliwia zwiększenie plonów na terenach dotkniętych występowaniem suszy o 30 do 40%.
W ubiegłym roku, dzięki realizacji 200 inwestycji zatrzymano dodatkowo 57 mln m3 wody, a retencja nadal jest sukcesywnie zwiększana. Program zakłada realizację ponad 650 inwestycji na terenie całej Polski. Na ten cel przeznaczonych zostało 160 mln zł. Kształtowanie Zasobów Wodnych na Terenach Rolniczych zakłada wykorzystanie systemów melioracyjnych dla funkcji nawadniającej i odwadniającej. Poprzez piętrzenie wody w rzekach za pomocą urządzeń hydrotechnicznych, woda przekierowywana jest systemem kanałów, a następnie rowów melioracyjnych do użytków rolnych.
Działania poprawiające bilans wodny na terenach rolniczych wymaga ścisłej współpracy Wód Polskich, samorządów, spółek wodnych zrzeszających rolników, którzy są właścicielami urządzeń melioracyjnych oraz Ośrodków Doradztwa Rolniczego. Ważna jest również koordynacja nadzoru nad rowami melioracyjnymi i innymi urządzeniami na terenach rolnych. Wiceminister Marek Gróbarczyk, odpowiedzialny za gospodarkę wodną oraz przeciwdziałanie suszy w Ministerstwie Infrastruktury zapowiedział kontynuację działań międzyresortowych i dalszą współpracę w ramach z przeciwdziałania skutkom suszy, w tym kontynuację kompleksowych inwestycji zmierzających do poprawy bilansu wodnego w Polsce.
Źródło: PGW Wody Polskie, stopsuszy.pl
