Ogórki w trzech cyklach

W 2004 r. ogrodnicy postawili 8 wysokich tuneli o łącznej powierzchni 1680 m², wyposażonych w centralne ogrzewanie. Doświadczenie i wiedza, jakie zdobywali, były bodźcem do podjęcia decyzji o powiększeniu gospodarstwa i kontynuowaniu profesjonalnej produkcji, ale już pod szkłem. Wiosną w 2012 r. na 1,12 ha powstał nowoczesny obiekt szklarniowy o 4-metrowej wysokości słupa. W bieżącym roku ogrodnicy rozpoczynają ponadto kolejną inwestycję budowlaną (fot. 2) – rozbudowę szklarni o 0,64 ha. Nowa szklarnia będzie oparta na tych samych rozwiązaniach konstrukcyjnych i technologicznych, co ta trzyletnia. Obiekt w Beszowej pochodzi z holenderskiej firmy Hogervorst Tabben, a wybudowany został przez specjalistów z przedsiębiorstwa Venlo.

Fot. 2. W najbliższym czasie w Beszowej powstanie nowy obiekt uprawowy

W nawach o długości 56 m i szerokości 6,4 m umieszczono po 4 i 5 rzędów z roślinami. By zwiększyć dostęp światła, w dachu szklarni zamontowano m.in. duże, dwupanelowe wietrzniki. Szklarnia wyposażona jest w pojedynczą kurtynę termoizolacyjną firmy Bonar Technical Fabrics. Pół godziny przed rozsunięciem kurtyn, ogrodnik podnosi temperaturę rur górnego ogrzewania, by zminimalizować „uderzenie” zimnego powietrza w wierzchołki roślin. W przypadku spadku wilgotności poniżej 75%, stopniowo podnosi temperaturę powietrza w obiekcie o 2–3°C, poprzez ograniczenie wietrzenia. Do gwałtownej zmiany wilgotności powietrza może dochodzić w momencie wietrzenia lub ściągania ekranów termoizolacyjnych. Proces ten należy przeprowadzać stopniowo, etapami. Latem wilgotność powietrza w obiekcie w Beszowej utrzymywana jest na poziomie 65%.

Ogórek, podobnie jak wiele innych roślin, korzystnie reaguje na dokarmianie dwutlenkiem węgla. W każdej nawie zamontowane są dwie linie rozprowadzające CO₂, umieszczone pod rynną uprawową. W ciekły gaz ogrodników zaopatruje firma Messer Polska, która dostarcza go cysternami samochodowymi do zbiornika magazynowego (fot. 3), z kolei za pomocą odpowiedniej parownicy gaz przechodzi w fazę gazową. Podczas intensywnego dozowania CO₂  wykorzystywane jest około 5 ton ciekłego gazu w ciągu tygodnia.
 

Fot. 3. Zbiornik na ciekły gaz zamontowany przed szklarnią

Pracą ekranów energooszczędnych steruje komputer, na podstawie odczytów z czujnika temperatury i stacji meteo. Nad przejściem technologicznym oraz w pakowni zamontowano siatki cieniujące (fot. 4). W szklarni zastosowano systemy grzewcze: dolny, górny, boczny. Dolne rury grzejne umieszczone są równomiernie około 10 cm nad powierzchnią gruntu i dodatkowo służą do transportu technologicznego. Obiekt w Beszowej nie jest wyposażony w ogrzewanie wegetacyjne, choć jest planowany przy nowej inwestycji. Ważnym czynnikiem prawidłowego rozwoju roślin jest zachowanie odpowiedniej wilgotności powietrza w szklarni.

Nadmierna wilgotność powietrza nie jest wskazana, gdyż może doprowadzić do kondensacji pary wodnej na liściach, a przez to sprzyjać rozwojowi szarej pleśni. Ograniczeniem występowania chorób wywołanych przez patogeny grzybowe jest montaż odpowiedniej liczby wentylatorów. W naszej szklarni pracuje 18 wentylatorów recyrkulacyjnych Multifan E140 holenderskiej firmy Vostermans Ventilation B.V., które dostarczyła firma Poldrip. W praktyce ogrodniczej ważne jest, by zmiana wilgotności nie następowała zbyt gwałtownie – mówił ogrodnik.

Fot. 4. Siatki cieniujące nad przejściem

Tegoroczna uprawa

Rośliny odmiany Media RZ F1 (fot. 5) uprawiane są w macie z wełny mineralnej Grotop Expert (Grodan) o pionowym rozmieszczeniu włókien. Do uprawy w cyklu całorocznym wybrałem odmianę Media RZ F₁ w typie midi, która bardzo dobrze zawiązuje owoce w trudnych warunkach uprawy, podczas niedostatecznej ilości promieniowania słonecznego wiosną lub jesienią. Ponadto mieszaniec szybko adaptuje się również do letnich warunków. Rośliny stabilnie plonują do końca uprawy (fot. 6) – mówił M. Podsiadło.

Fot. 5. Odmiana Media RZ F1 uprawiana jest w trzech cyklach

W szklarni zamontowano podwieszane rynny uprawowe firmy Formflex na wysokości około 50 cm. By zapewnić stałą podaż uprawa prowadzona jest w trzech cyklach. Rozsada do obiektów wprowadzana jest w 3 terminach: styczniu, maju i wrześniu. Na wiosenne nasadzenia do obiektów szklarniowych producenci kupują rozsadę w Gospodarstwie Ogrodniczym T. Mularski, z kolei do uprawy w wysokich tunelach i na pozostałe nasadzenia pod szkłem, przygotowują we własnym zakresie w przydomowej mnożarce. 35-dniową rozsadę do gospodarstwa dostarczono 2 stycznia i ustawiono bezpośrednio w otworach w wełnie mineralnej.
 

Fot. 6. Rośliny stabilnie plonują przez cały sezon wegetacyjny

Pierwsze zbiory ogórków przeprowadzono 5 lutego, a fazę intensywnego plonowania osiągnięto w połowie miesiąca. Zagęszczenie roślin wynosiło 2,5 wierzchołka/m2. Aby zapewnić optymalne oświetlenie i wietrzenie przez cały sezon wegetacyjny, rośliny są odpowiednio prowadzone, stosownie do wymagań odmiany i warunków klimatycznych. Aby nie dopuszczać do zahamowania wzrostu wegetatywnego roślin po posadzeniu, usuwano wszystkie pędy i zawiązki wyrastające na przewodniku do wysokości około 60 cm (do 7. węzła). Pęd główny prowadzony był do szczytu podpory, następnie przymocowany do drutu za pomocą plastikowych spinek. Pozostawiono na nim 3 pędy boczne I rzędu, każdy z nich został ogłowiony za drugim węzłem. W przypadku uprawy na jesienny zbiór, ogrodnicy praktykują usuwanie zawiązków do 5. węzła. 

W drugim cyklu (siew nasion do paluszków odbył się 30 kwietnia) podsadza się rośliny z I cyklu nową rozsadą (5 dni od zasiania w paluszkach uprawowych). Te z kolei są wstawiane równocześnie pomiędzy plonujące (fot. 7). Do pielęgnacji roślin służą wózki firmy Precimet, model WNE – 401 z napędem elektrycznym oraz ręczną regulacją wysokości platformy roboczej. Ważnym czynnikiem klimatu w uprawie ogórków pod osłonami jest temperatura. Aby utrzymać odpowiednio szybkie tempo wzrostu wegetatywnego i nie dopuścić do wydelikacenia roślin, temperatura powietrza powinna być dostosowana do fazy wzrostu roślin i warunków oświetlenia. W Beszowej utrzymywana jest temperatura na poziomie 21°C w dzień, 24°C podczas rozpoczęcia wietrzenia, z kolei w nocy obniżana do 18,5°C (w fazie intensywnego owocowania). By prowadzić rośliny generatywnie, producent stosuje m.in. przednocne 3-godzinne obniżanie temperatury do 16°C.

Fot. 7. W drugim cyklu uprawowym rośliny były sadzone do kostek wykorzystywanych w pierwszym cyklu

Klimatem w obiektach szklarniowych steruje komputer klimatyczny firmy Sercom (w Polsce dystrybutorem jest firma Poldrip). Pożywka komponowana jest z wieloskładnikowych nawozów, a uzupełniana jednoskładnikowymi firmy Yara. W dniu spotkania (12 maja br.) wartość EC w macie wynosiła 3,7 mS/cm i pH 5,8–6,1, z kolei pożywki, odpowiednio: 2,8–3 mS/cm i 5,3–5,7. W zależności od radiacji podawany był CO₂, którego wartość oscylowała na poziomie 450–650 ppm. By zapewnić odpowiednią zdrowotność systemu korzeniowego, ogrodnik podawał wraz z pożywką środek chemiczny Previcur Energy 840 SL. Innowacyjnym urządzeniem wykorzystywanym w szklarni jest wózek opryskowy AST- 02G do automatycznego wykonywania zabiegów chemicznej ochrony roślin. 

Zbiór ogórków przeprowadzany jest zwykle co dwa dni, po osiągnięciu przez owoce stadium dojrzałości konsumpcyjnej. Jak twierdzi M. Podsiadło, do zbioru nadają się ogórki o masie180–200 g. Zebrane owoce są zdrowe, czyste, o świeżym wyglądzie, niezwiędnięte, wolne od obcych zapachów i smaków, bez śladów obecności i żerowania szkodników oraz wolne od nadmiernego zawilgocenia powierzchniowego – poinformował ogrodnik. Owoce zrywane są do plastikowych skrzynek, a następnie zwożone wózkiem widłowym do pakowni. Przed sprzedażą pakowane są do worków foliowych mieszczących 5 kg ogórków.

 

Ogrodnicy z Beszowej stosują preparaty do ochrony biologicznej z firmy Biobest, które dostarcza przedsiębiorstwo Biopartner (doradztwo w tym względzie prowadzi Lucyna Sokołowska). Na początku uprawy ogórków aplikują pasożytniczą błonkówkę Aphidius colemani oraz muchówki Aphidoletes aphidimyza i systematycznie dostarczają nowe „banki” (te pożyteczne organizmy rozmnażają się na mszycach roślin zbożowych, fot. 8). Do najgroźniejszych szkodników w uprawie ogórków szklarniowych należą: mączlik szklarniowy, wciornastki, przędziorki, mszyce. Po wstawieniu roślin do obiektu produkcyjnego rozpoczęto introdukcję pożytecznych organizmów, m.in.: Amblyseius swirskii – roztocz z rodziny dobroczynkowatych, Amblyseius cucumeris (dobroczynek wciornastkowy), Amblyseius californicus (dobroczynek kalifornijski). Do systematycznej kontroli plantacji i sygnalizacji pojawienia się szkodników wykorzystywane są np. żółte i niebieskie tablice lepowe wyłapujące owady latające.

Fot. 8. Mszyce na roślinach zbożowych sprzyjają rozmnażaniu się Aphidius colemani i Aphidoletes aphidimyza

Tekst i fot: Anna Wilczyńska

Artykuł pochodzi z numeru 6/2015 miesięcznika „Hasło Ogrodnicze'