Fasola na suche nasiona

Wymagania roślin
Fasola kiełkuje w temperaturze 10°C, a wschodzi przy 13–25°C. Optymalna temperatura dla wzrostu roślin wynosi 23°C. Utrzymująca się przez dłuższy czas temperatura poniżej 15°C i powyżej 30°C niekorzystnie wpływa na wzrost i rozwój fasoli, powodując ograniczenie kwitnienia, opadanie kwiatów i słabe zawiązywanie strąków. Niewskazane jest lokalizowanie plantacji na stanowiskach zacienionych oraz wietrznych. Wymagania wodne fasoli są umiarkowane, przy czym wielokwiatowej większe niż zwykłej. Do uprawy tego gatunku odpowiednie są wszystkie gleby ciepłe, próchniczne, szybko się nagrzewające, o dobrych stosunkach wodno-powietrznych i odczynie zbliżonym do obojętnego.

Nawożenie
Jeśli pH gleby jest niższe niż 6,0, jesienią w roku poprzedzającym uprawę należy podać doglebowo tlenek wapnia (1 t CaO/ha – na glebach cięższych) lub węglan wapnia (2 t CaCO₃/ha – na lżejszych). Jesienią stosuje się też obornik (30 t/ha). Dodatkowo do gleby aplikuje się (w kg/ha): 34 N; 46–92 P₂O₅; 50–100 K₂O. Fasola jest bardzo wrażliwa na niedobór mikroelementów – boru, molibdenu i manganu.

Przygotowanie gleby
Konieczne jest wykonanie głębokiej orki przedzimowej, a wczesną wiosną – włókowania, w celu zabezpieczenia gleby przed utratą wilgoci oraz zniszczenia chwastów. Po wysianiu nawozów azotowych przeprowadza się kultywatorowanie i bronowanie. W razie potrzeby przed siewem można zastosować glebogryzarkę.

Wysiew nasion
Nasiona fasoli powinny być zaprawione przeciwko szkodnikom i patogenom glebowym. Korzystne jest szczepienie ich bakteriami Rhizobium leguminosarum bv. phaseoli, zwłaszcza gdy fasola jest uprawiana na danym polu po raz pierwszy. Termin siewu przypada między 10 a 15 maja. Norma wysiewu dla fasoli zwykłej wynosi: dla małych nasion – 70–90 kg/ha, a dla średnich i dużych –100–150 kg/ha, zaś dla fasoli wielokwiatowej – 70–150 kg/ha.

System uprawy
Nasiona fasoli zwykłej wysiewa się co 8–10 cm w rzędach oddalonych od siebie o 40–45 cm. Odmiany karłowe i biczykowe fasoli wielokwiatowej – co 20–25 cm w rzędzie. Głębokość siewu powinna wynosić 2–5 cm (w zależności od wielkości nasion i typu gleby). Umieszczanie nasion na większej głębokości (4–5 cm) jest konieczne, jeśli używa się herbicydów, na które jest wrażliwa zwłaszcza fasola wielokwiatowa. Nasiona odmian tycznych fasoli wielokwiatowej najczęściej wysiewa się w systemie pasowo-rzędowym, w dwóch rzędach rozmieszczonych co 50–60 cm, co 50 cm w rzędzie. Odległość między pasami wynosi 120 cm. W jednym punkcie umieszcza się po 2, 3 nasiona (przy prowadzeniu roślin na sznurkach podwieszonych do konstrukcji) lub po 4 i więcej (przy uprawie fasoli na tyczkach). Fasolę tyczną można uprawiać współrzędnie z innymi roślinami.
 
Pielęgnacja plantacji
Ponieważ fasola jest wrażliwa na zaskorupianie gleby, stąd ważnym zabiegiem jest spulchnianie międzyrzędzi, co można połączyć ze zwalczaniem chwastów. Plantacje fasoli zazwyczaj odchwaszcza się 3-krotnie: po wzejściu roślin, przed kwitnieniem oraz około miesiąca po kwitnieniu. Na dużych powierzchniach stosuje się w tym celu herbicydy, zgodnie z zaleceniami programu ochrony. W rejonach intensywnej uprawy tego warzywa istnieje ryzyko wystąpienia strąkowca fasolowego, konieczne jest więc wykonywanie profilaktycznych zabiegów ochrony w początkowym okresie dojrzewania strąków. Na plantacjach fasoli tycznej do zabiegów pielęgnacyjnych należy także ustawienie tyczek lub konstrukcji do prowadzenia roślin przy sznurkach. W uprawie fasoli wielokwiatowej (obcopylnej), na zawiązanie strąków i plon nasion korzystnie wpływa bliskość pasiek lub obecność trzmieli.

Zbiór i omłot
Odmiany fasoli zwyklej dojrzewają od połowy sierpnia. Rośliny są ścinane i pozostawiane w polu na kilka dni do przeschnięcia. Odmiany karłowe i biczykowe fasoli wielokwiatowej dojrzewają we wrześniu. Rośliny po ścięciu dosychają w polu przez 3–5 tygodni, na specjalnych drewnianych kozłach. Odmiany tyczne zaczynają dojrzewać pod koniec września i wymagają wielokrotnego zbioru. Najczęściej do omłotu fasoli używa się młocarni do zboża, przystosowanej do roślin strączkowych. Plon handlowy nasion fasoli wynosi 1–3 t/ha i zależy przede wszystkim od przebiegu pogody w czasie wegetacji.

Anna Maciejuk

Artykuł pochodzi z numeru 4/2014 „Hasła Ogrodniczego”