W holenderskim centrum doświadczalnym

Ośrodek badawczy
W ośrodku Improvement Centre testowane są najnowsze technologie i strategie uprawy. Głównym założeniem wszystkich prowadzonych tam doświadczeń, jest uzyskanie wzrostu opłacalności produkcji oraz przyczynienie się do bardziej zrównoważonego rozwoju światowego ogrodnictwa szklarniowego. Badania prowadzone są w nowoczesnej szklarni doświadczalnej.

Obiekt jest podzielony na sekcje o powierzchni 1000 m². W każdej z nich można uzyskać odrębne warunki, dostosowane do obecnie prowadzonych upraw.

Realizowane doświadczenia są inicjowane przez ogrodników, dostawców technologii oraz inne zainteresowane strony. Projekty dotyczą m.in.: l energooszczędnych rozwiązań w produkcji szklarniowej; l nowych technologii uprawy pomidora, ogórka i papryki; l zwiększania wydajności produkcji; l sztucznego doświetlania roślin; l uprawy w systemie szklarni półzamkniętej. Jedną spośród nowych technologii uprawy jest koncepcja „Uprawy Nowej Generacji” (ang. Next Generation Cultivation), która przy wykorzystaniu rozwiązań dotyczących m.in. aktywnej wentylacji i równomiernej dystrybucji powietrza wewnątrz szklarni oraz obniżania jego wilgotności ma prowadzić do zmniejszenia zużycia energii cieplnej przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej wydajności uprawy. Obecnie prowadzone są także doświadczenia z zastosowaniem szkła dyfuzyjnego oraz oświetlenia LED.

We wszystkich projektach uczestniczą naukowcy, konsultanci oraz ogrodnicy i firmy komercyjne. Ośrodek współpracuje ponadto z wieloma ekspertami, m.in. holenderskimi jednostkami naukowymi i rządowymi (Universytet Wageningen, Ministerstwo Gospodarki, Rolnictwa i Innowacji), a także z prywatnymi firmami z sektora ogrodnictwa szklarniowego (m.in. Priva, Hortilux Schreder, Certhon, Metazet, Philips, LS Svensson, Cultilene, Grodan, Forteco, Koppert Biological Systems, Monsanto, Rijk Zwaan, Syngenta, Gautier Semences).

Sztuczne światło w produkcji
Pod koniec sierpnia ub.r. w Improvement Centre kontynuowany był projekt realizowany przez Uniwersytet Wageningen pt. „Oświetlenie nowej generacji w uprawie pomidora” (ang. Next Generation Lighting). Badania te stanowią część ogólnokrajowego projektu „Szklarnia jako źródło energii” (ang. Greenhouse as Energy Source), który jest finansowany przez holenderski rząd. Porównywanych jest kilka systemów uprawy, z zastosowaniem rożnych kombinacji doświetlania asymilacyjnego tradycyjnymi lampami sodowymi (SON-T – fot. 1) i diodami LED. Kontrolę stanowi sekcja z uprawą z zastosowaniem wyłącznie doświetlenia lampami sodowymi. W kolejnych sekcjach prowadzona jest uprawa z wykorzystaniem hybrydowego doświetlania – lampami sodowymi oraz LED (fot. 2), zgodnie ze strategią projektu.

Fot. 2. Hybrydowe doświetlanie roślin – lampami sodowymi oraz LED

Testy są prowadzone w uprawie odmiany Komeett F₁ szczepionej na podkładce Maxifort F₁ (siew nasion – 5 lipca 2012 r., sadzenie roślin w szklarni – 29 sierpnia 2012 r., zagęszczenie uprawy 2,5 rośliny/m²). Z powodu niskiej emisji energii cieplnej, moduły LED mogą być umieszczone bezpośrednio wśród roślin. W doświadczeniu zastosowano lampy LED firmy Philips – w każdym rzędzie umieszczono po dwa moduły (fot. 3), pierwszy zawieszony na wysokości około 40 cm ponad dolnymi liśćmi, drugi – 40 cm lub 70 cm nad nim. Do doświetlania wykorzystano diody o barwie czerwonej i niebieskiej. Podczas całego okresu uprawy doświetlano asymilacyjnie maksymalnie 16 godzin na dobę.

Fot. 3. W każdym rzędzie umieszczono po dwa moduły z diodami LED

[NEW_PAGE]Do doświadczeń włączono elementy, mające przyczynić się do zwiększenia energooszczędności produkcji. Uprawy prowadzone są w sekcjach pokrytych szkłem dyfuzyjnym. Stosowane są także technologia klimatu z osuszaniem powietrza oraz kurtyny energooszczędne. Dodatkowo ograniczono dawkowanie dwutlenku węgla, zgodnie z założeniami koncepcji „Uprawy Nowej Generacji”, stężenie CO₂ jest na bieżąco dostosowywane w odniesieniu do intensywności światła i wentylacji. Łączne zastosowanie szkła dyfuzyjnego i hybrydowego oświetlenia (SON-T i LED) ma zapewnić roślinom pomidora optymalną dostępność światła. Celem doświadczenia jest uzyskanie oszczędności energii rzędu 40% w stosunku do tradycyjnie prowadzonych upraw, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego poziomu plonowania.
 
Badania prowadzone w poprzednich latach, gdzie oświetlenie LED stosowano jako dodatkowe źródło światła, wykazały większą efektywność w plonowaniu roślin w porównaniu z uprawą doświetlaną wyłącznie lampami sodowymi. W 2011 r. osiągnięto plony wynoszące 79 kg owoców z 1 m² uprawy oraz obniżenie zużycia energii o 30%. Testy te wykazały, że zastosowanie lamp LED umieszczonych między roślinami, sprawia, że światło dociera w głąb roślin, w tym również do ich dolnych partii, co zwiększa ich produktywność. Ponadto, dzięki równomiernej dystrybucji światła można zastosować światło o mniejszym natężeniu, co z kolei oznacza oszczędność energii elektrycznej.

Nauka przez praktykę
Ideą działalności Improvement Centre jest przekazywanie wiedzy zdobytej dzięki prowadzonym badaniom, tak aby możliwe było wdrażanie nowych rozwiązań do praktyki ogrodniczej. Założenie to jest realizowane poprzez edukację – ośrodek organizuje międzynarodowe kursy i szkolenia przeznaczone dla ogrodników oraz osób działających w tej branży, zainteresowanych rozwojem lub tworzeniem nowych projektów szklarniowych.

Nowym projektem realizowanym w Bleiswijk są praktyki dla uczniów i studentów kierunków ogrodniczych, prowadzone pod hasłem „Nauka przez praktykę”. Głównym założeniem tej inicjatywy jest profesjonalne przygotowanie przyszłych producentów z całego świata do prowadzenia nowoczesnych upraw z wykorzystaniem najnowszych rozwiązań. Jeden z bloków szklarni przystosowano do indywidualnych doświadczeń uprawowych dla studentów (fot. 4). Mając do dyspozycji niezbędne zaplecze do produkcji, młodzi producenci uczą się zarówno podstaw, jak np. komponowania pożywek (fot. 5) czy sterowania klimatem w szklarni (fot. 6), jak również ekonomicznego podejścia do ogrodnictwa – poprzez samodzielny wybór rodzaju uprawy i tworzenie biznesplanów uwzględniających nakłady na produkcję oraz uzyskane z niej zyski.

Fot. 4. Sekcje przystosowane do prowadzenia przez studentów doświadczeń uprawowych

Fot. 5. Praktykanci mają do dyspozycji zaplecze produkcyjne…

Fot. 6. …oraz komputer klimatyczny

Anna Maciejuk
Fot. A. Maciejuk

Artykuł pochodzi z numeru 3/2013 „Hasła Ogrodniczego”