Jeszcze do niedawna podłoże to było stosowane przez producentów pomidorów i ogórków w postaci gotowych mat uprawowych. Obecnie zarówno forma mat, jak i podłoże kokosowe przeznaczone do wypełniania pojemników uprawowych są wykorzystywane przez producentów truskawek deserowych, szczególnie w uprawach pod osłonami (fot. 2).
Czy kokos jest dla tych upraw jedyną opcją?
Fot. 2. System korzeniowy truskawki w macie kokosowej
Piasek płukany kwarcowy
To podłoże początkowo było stosowane jedynie jako jeden z komponentów lub dodatek do podłoży torfowych, mający na celu zwiększenie ich przepuszczalności. Obecnie jest wykorzystywane przez wielu producentów pomidorów w tunelach foliowych jako podłoże jednorodne (fot. 3). Piasek płukany kwarcowy to podłoże łatwo dostępne w lokalnych żwirowniach, a koszt jego zakupu jest niski. Niezmiernie ważne jest, aby rozmiar ziaren piasku mieścił się w przedziale 0,6–2,0 mm, wówczas parametry fizyczne podłoża są optymalne. Plonowanie pomidorów uprawianych w cylindrach wypełnionych piaskiem jest zbliżone do tego uzyskiwanego w produkcji na matach z wełny mineralnej czy kokosowych. Ogrodnicy uprawiający pomidory w piasku twierdzą, iż kontrola i korekta EC oraz pH w tym podłożu jest bardzo prosta.
Fot. 3. Zastosowanie piasku płukanego jako podłoża jednorodnego w produkcji pomidorów
Podłoże Biopot®
W Instytucie Ogrodnictwa (IO) w Skierniewicach przez kilka lat badano biopodłoże włókniste (Biopot® – fot. 4) wytwarzane na bazie odpadów pochodzących z przemysłu włókienniczego, tj. wełny lub bawełny. Nie jest to podłoże inertne, a jego odczyn jest lekko kwaśny. Dodatkowymi jego komponentami są włókna kokosowe lub odpady przemysłu drzewnego (trociny sosnowe bądź paździerze lniane). Podłoże to charakteryzuje się dobrymi właściwościami powietrzno- -wodnymi i jest stabilne, tj. nie kurczy się podczas cyklu uprawowego. Porowatość podłoża Biopot® jest bardzo zbliżona do tej w wełnie mineralnej. Dużym atutem nowego podłoża jest jego biodegradowalność. Po zakończonym cyklu uprawowym może być ono rozdrobnione, przekompostowane i wykorzystane ponownie, np. jako nawóz organiczny w uprawie polowej.
Fot. 4. Badania nad zastosowaniem podłoża Biopot® w uprawie ogórka, fot. S. Kaniszewski
Węgiel brunatny
To podłoże, podobnie jak piasek płukany, było dotychczas używane jako komponent podłoży ogrodniczych. Od lat 70. ub.w. węgiel brunatny jest rozpatrywany pod kątem przydatności jako podłoża w produkcji ogrodniczej. Na uwagę zasługują szczególnie drobne frakcje – o średnicy 0–20 mm (fot. 5). Takie cząstki są produktem odpadowym w procesie wydobycia kopaliny. Przy zastosowaniu większych frakcji podłoże staje się zbyt przepuszczalne. Węgiel brunatny ma odczyn obojętny do lekko kwaśnego i charakteryzuje się wysoką zdolnością sorpcyjną – przy nadmiernym nawożeniu nie ma ryzyka zasolenia podłoża. Jest to podłoże bogate w magnez i wapń oraz mikroelementy. Obecnie w IO prowadzone są szczegółowe badania nad jego wykorzystaniem.
Fot. 5. Frakcje węgla brunatnego wykorzystane jako podłoże dla pomidora
Inne możliwości
W IO w Skierniewicach prowadzone są badania dotyczące możliwości wykorzystania innych materiałów do produkcji podłoży ogrodniczych. W uprawie pomidorów i ogórków oceniana jest m.in. przydatność podłoży organicznych: słomy żytniej, trocin i kory drzew iglastych, paździerzy lnianych, wełny i bawełny (w mieszaninach) oraz syntetycznych: m.in. pianki amidowej, pianki poliuretanowej powtórnie spienionej i perlitu.
Dorota Łabanowska-Bury
Fot. 1, 2, 3, 5 D. Łabanowska-Bury
