W pierwszej części autor opisał typy czereśni ptasiej i antypki rozmnażane generatywnie oraz wegetatywnie. W tej znajdują się opisy mieszańców międzygatunkowych z rodzaju Prunus — red.
| COLT | ||||
| Jest on mieszańcem międzygatunkowym (Prunus avium x Prunus pseudocerasus) otrzymanym w East Malling w Anglii 42 lata temu, a wprowadzonym do praktyki w 1970 roku. Podkładka ta wyjątkowo łatwo rozmnaża się przez odkłady. Dobrze się zrasta z odmianami czereśni, z wyjątkiem 'Sama’ i 'Vana’. Drzewa na podkładce 'Colt’ dorastają do podobnej wielkości, jak te na 'F 12/1′. Czereśnie średnio plonują, ale wydają bardzo dobrej jakości owoce. Problemem jest dosyć niska wytrzymałość na mróz 'Colta’, który ponadto źle adaptuje się na glebach płytkich, suchych i wapiennych. Na takich stanowiskach czereśnie uszlachetniane na tej podkładce rosną słabo i wykazują symptomy chlorozy. | ||||
| PODKŁADKI Z SERII M x M | ||||
| Otrzymano je w USA w stanie Oregon. Są mieszańcami antypki i czereśni ptasiej. Większość z nich ma skłonność do tworzenia odrostów korzeniowych. Klony oznaczone numerami 2, 39, 60 i 97 są odporne na zgniliznę pierścieniową podstawy pnia, a typy 14, 39, 60 i 97 — wytrzymałe na mróz oraz mało wrażliwe na raka bakteryjnego. Najbardziej karłową podkładką z tej serii jest — M x M 14 (MaxMa Delbard 14 Brokforest®), bardzo popularna we Francji. Nie reaguje ona objawami chlorozy liści na nadmiar wapnia w glebie i nie powoduje drobnienia owoców. Czereśnie na tej podkładce bardzo dobrze plonują. Są o około 40–60% niższe niż drzewa na 'F 12/1′. 'MaxMa Delbard 14 Brokforest’® wytwarza w sadzie niewielką liczbę odrostów korzeniowych. | ||||
| PODKŁADKI Z SERII GiSeLA | ||||
Podkładki te zostały wyhodowane w Gissen (Niemcy). Jedną z najbardziej karłowych z tej serii jest 'GiSeLA 1′ — mieszaniec wiśni stepowej i czereśni ptasiej. Drzewa na 'GiSeLA 1′ dorastały w niemieckich doświadczeniach zaledwie do 20% wielkości czereśni na 'F 12/1′. Ta pierwsza nie jest jednak dostatecznie zgodna ze wszystkimi odmianami. Charakteryzuje się także wyjątkowo dużą podatnością na infekcje wirusowe. Jak do tej pory, nie znalazła większego uznania u sadowników.
Jedną z najbardziej obiecujących podkładek z tej serii jest 'GiSeLA 5′ — mieszaniec dwóch gatunków, Prunus cerasus x Prunus canescens. Uważa się, że czereśnie na tej podkładce są o około 50% mniejsze niż drzewa na 'F12/1′. W Niemczech panuje przekonanie, że 'GiSeLA 5′ nie najlepiej rośnie na ciężkich glebach gliniastych. W takich warunkach może być ona bowiem porażana przez zgniliznę pierścieniową podstawy pnia. We francuskich badaniach stwierdzono, że u 7–8-letnich czereśni szczepionych na tej podkładce może wystąpić masowe zamieranie krótkopędów owoconośnych w dolnych partiach korony. Zjawisko takie wystąpiło także u pięcioletnich drzew odmiany 'Bttnera Czerwona’ uszlachetnionych na 'GiSeLA 5′ (fot. 1), które rosną w ISK w Skierniewicach. Główną zaletą tej podkładki jest natomiast duża wytrzymałość systemu korzeniowego na mróz (fot. 2) i korzystny wpływ na owocowanie drzew (tab. 1).
Kolejną podkładką z tej serii jest 'GiSeLA 10′ uzyskana w wyniku skrzyżowania dwóch gatunków — Prunus fruticosa x Prunus cerasus. Drzewa na niej są o około 20–40% niższe niż te na 'F12/1′. 'GiSeLA 10′ jest bardzo wrażliwa na choroby wirusowe, w tym na nekrotyczną plamistość liści i karłowatość śliwy. Z drugiej strony, jest mało podatna na zgniliznę pierścieniową podstawy pnia. Dobrze radzi sobie też z nadmierną wilgotnością gleby. W USA i Norwegii ma opinię dobrej podkładki dla czereśni. Z innych podkładek serii GiSeLA na uwagę zasługuje mieszaniec 148/1, który zadowalająco wypadł w doświadczeniach prowadzonych w Wielkiej Brytanii oraz USA. Drzewa na nim uszlachetnione dobrze plonowały i dawały owoce wysokiej jakości. Rosły średnio silnie. W badaniach jest także mieszaniec 195, który również zapowiada się interesująco. | ||||
| PODKŁADKI BELGIJSKIE Z SERII GM | ||||
| Ich hodowla rozpoczęła się w 1963 roku. Spośród badanych podkładek z tej serii trzy znalazły praktyczne zastosowanie. Pierwszą z nich jest 'GM 9′ (’Inmil’) — mieszaniec międzygatunkowy (Prunus incisa x Prunus serrulata). Charakteryzuje się karłowym wzrostem — czereśnie na tej podkładce są o około 70% mniejsze niż drzewa na 'F 12/1′. 'Inmil’ jest niezgodny z odmianą 'Early Rivers’ i 'Hedelfińska’. Mimo bardzo słabego wzrostu, czereśnie na tej podkładce późno wchodzą w okres owocowania. Ma ona ponadto duże wymagania glebowe i jest mało wytrzymała na mróz. Nie znosi mokrych gleb, a także łatwo poraża ją zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia. Drzewa na 'GM 9′ wymagają podpór. Ostatnio spada popularność tej podkładki. ’GM 61/1′ (’Damil’) to podkładka, na której drzewa są o około 30% niższe niż te na 'F 12/1′. 'Damil’ łatwo rozmnaża się przez sadzonki zielne. Czereśnie na nim owocują średnio dobrze. W sadzie tworzą niewielką liczbę odrostów korzeniowych. Podkładka ta nie toleruje zbyt wysokiego pH gleby, jest mało wrażliwa na zgniliznę pierścieniową podstawy pnia, ale bardzo podatna na guzowatość korzeni. Charakteryzuje się dosyć dużą wytrzymałością na mróz. ’GM 79′ (’Camil’) to podkładka średnio silnie rosnąca. Drzewa na niej są o około 30% niższe niż te na 'F 12/1′. 'Camil’ jest niezgodny z kanadyjską odmianą 'Summit’. Czereśnie na tej podkładce dobrze plonują, nie tolerują jednak gleb zbyt wilgotnych. Są bardzo wrażliwe na zgniliznę pierścieniową podstawy pnia. 'Camil’ jest wytrzymały na mróz. W sadzie tworzy wiele odrostów korzeniowych. | ||||
| PODKŁADKI Z SERII P-HL | ||||
Wyhodowano je w Czechach. Pochodzenie tych podkładek nie jest bliżej określone, prawdopodobnie są mieszańcami czereśni ptasiej z wiśnią kwaśną. Najbardziej znane są trzy podkładki: 'P-HL A’ (84), 'P-HL B’ (224), 'P-HL C’ (6). Pierwsza z nich skarla czereśnie o około 40%. Przez odkłady rozmnaża się trudno, ale dosyć łatwo za pomocą sadzonek zielnych i metodą kultur tkankowych. Jako podkładka wyraźnie zwiększa plenność drzew oraz przyspiesza ich wejście w okres owocowania (fot. 3).
Drzewa na 'P-HL A’ nadają się do zakładania sadów intensywnych. Podkładka ta jest całkowicie niezgodna z 'Hedelfińską’, natomiast wybitnie nadaje się dla odmian: 'Burlat’, 'Bttnera Czerwona’, 'Kordia’, 'Vanda’, 'Techlovan’ i 'Regina’ (tab. 2).
’P-HL B’ osłabia wzrost drzew o około 20–30% i wyraźnie zwiększa ich plenność. Przez odkłady rozmnaża się trudno. Najłatwiej jest ją uzyskać metodą kultur tkankowych. Obok 'P-HL A’, prawdopodobnie będzie jedną z częściej używanych podkładek do produkcji czereśni przeznaczonych dla sadów intensywnych. ’P-HL C’ osłabia wzrost drzew o około 50%. Ma duże wymagania glebowe i wodne. Drzewa uszlachetnione na tej podkładce są bardzo plenne i wcześnie wchodzą w okres owocowania. Występuje u nich jednak tendencja do drobnienia owoców. 'P-HL C’ nie nadaje się dla odmiany 'Rivan’. W tym przypadku drzewa wprawdzie dobrze plonują, ale wydają małe owoce, które niejednolicie dojrzewają. Poza tym liście są często poskręcane. Podkładka ta powinna być polecana jedynie dla odmian wielkoowocowych. | ||||
| PODKŁADKI Z SERII Pi-Ku | ||||
| Wyhodowano je w niemieckim Instytucie Sadownictwa Drezden-Pilnitz. Znane są cztery mieszańce z tej serii. Pierwszy z nich, 'Pi-Ku 4.20′, jest mieszańcem Prunus canescens x P. tomentosa x P. avium. Charakteryzuje się średnią siłą wzrostu, dobrze zrasta się z odmianami czereśni. Drzewa bardzo dobrze owocują na tej podkładce. Przypuszcza się, że na zbyt lekkich glebach nie będą one jednak długowieczne. Kolejnym typem jest 'Pi-Ku 4.17′. Powstał on przez skrzyżowanie czereśni ptasiej z mieszańcem uzyskanym w wyniku krzyżowania P. canescens z P. kurilensis. Podkładka 'Pi-Ku 4.17′ jest bardziej karłowa niż poprzednia. W badaniach niemieckich są jeszcze dwa inne typy — 'Pi-Ku 4.11′ i 'Pi-Ku 4.15′, które rosną jeszcze słabiej niż 'Pi-Ku 4.17′. | ||||
| WYBÓR PODKŁADKI | ||||
| Biorąc pod uwagę wady i zalety podkładek badanych w kraju i za granicą należy stwierdzić, że największą wartość praktyczną będą miały podkładki o średniej sile wzrostu: 'P-HL A’ i 'PHL B’, 'GiSeLA 5′, 'MaxMa Delbard Brokforest’® oraz na bardzo dobrych i wilgotnych glebach — 'Tabel Edabriz’. Innym, np. z serii Weiroot czy Pi-Ku, należy się uważnie przyglądać. Jak na razie, nie wyszły one jednak poza strefę badań. W sadownictwie liczyć się będą tylko te podkładki, które pozwolą uzyskać drzewa niewielkich rozmiarów, plenne i nie obniżające przy tym jakości owoców. | ||||
