Rosnąca konkurencja na rynku szkółkarskim pozwala sprzedać drzewka tylko w wyborze ekstra, odpowiadających nabywcom odmian na karłowych podkładkach. Według Mieczysława Balawendera, prowadzącego gospodarstwo szkółkarskie w Czarnej k. Łańcuta, w ubiegłym roku dobrze sprzedawały się 'Golden Delicious Reinders', 'Ligol', 'Elisa', 'Topaz', 'Bohemia', 'Gloster', oraz ciemno zabarwione sporty 'Jonagolda', na przykład 'Rubinstar', wszystkie szczepione na podkładce 'M.9'.
Karłowe podkładki i kwalifikowane zrazy |
|
W rejonie Sandomierza, gdzie obecnie M. Balawender sprzedaje większość produkowanego materiału szkółkarskiego, jeszcze dwa, trzy lata temu największym zainteresowaniem sadowników cieszyły się drzewka na podkładce 'M.26′. Przekonali się oni jednak do korzyści wynikających z zakładania sadów na 'M.9′ i teraz najchętniej kupują odmiany na niej szczepione. Stąd w tym roku już 75% drzewek w szkółce zaszczepione jest na podkładce 'M.9′. Resztę produkuje się głównie na 'M.26′ oraz 'P 60′, która bardzo dobrze nadaje się do zakładania sadów na glebach lekkich, jest również odporna na susze. Do niedawna M. Balawender większość podkładek kupował od innych szkółkarzy. Obecnie, założony trzy lata temu hektar matecznika, całkowicie pokrywa zapotrzebowanie na podkładki. Dominują w nim dwa podklony 'M.9′ — T 337 oraz RN 29. Ten ostatni, według M. Balawendera, trochę lepiej korzeni się w szkółce, jednak wzrost drzewek jest nieznacznie lepszy na T 337. Na obydwu prawie nie występują ciernie, a te sporadycznie się pojawiające są usuwane od razu w mateczniku. Co roku zwiększana jest również ilość produkowanego w szkółce materiału z zimowego szczepienia w ręku, do którego używa się podkładek o średnicy 12–14 mm, a tym samym rośnie udział drzewek dwuletnich z jednoroczną koroną (fot. 1).
FOT. 1. MIECZYSŁAW BALAWENDER PRODUKUJE CORAZ WIĘCEJ DRZEWEK TYPU KNIP-BOOM
|
Dominuje jednak okulizacja, do której używa się podkładek o grubości od 8 do 10 mm, i produkcja okulantów. Zrazy do szczepienia pozyskiwane są głównie za pośrednictwem Stowarzyszenia Producentów Wysokiej Jakości Materiału Szkółkarskiego, do której to organizacji należy M. Balawender. Większość tego materiału rozmnożeniowego pochodzi z krajowych sadów zraźnikowych, cześć kupowana jest także zagranicą. Według szkółkarza, opłata hodowlana, którą musi płacić w momencie zakupu zrazów jest sporym obciążeniem budżetu, zwłaszcza przy bardzo niskiej opłacalności produkcji drzewek w ostatnich latach. Rozumie jednak, że fundusze te są niezbędne do prowadzenia hodowli zachowawczej oraz do utrzymania sadów zraźnikowych przez Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach oraz Ośrodek Elitarnego Materiału Szkółkarskiego w Prusach. Jest również przekonany do tego, że jeśli szkółkarze będą mogli korzystać ze zdrowego materiału do produkcji drzewek, nie powinni mieć większych zastrzeżeń do tej opłaty. |
|
Jak stworzyć ładną koronę? |
|
W celu uzyskania dobrze uformowanej korony, oprócz kilkakrotnego uszczykiwania liści, pędy opryskuje się pod koniec czerwca Arbolinem 036 SL. Spośród produkowanych drzewek najwięcej problemów sprawia odmiana 'Bohemia’ (fot. 2), która w szkółce zachowuje się podobnie jak 'Rubin’.
FOT. 2. 'BOHEMIA’ NALEŻY DO TRUDNO SIĘ ROZGAŁĘZIAJĄCYCH ODMIAN JABŁONI
|
W celu uzyskania ładnej korony konieczne są minimum 3 uszczykiwania liści oraz dwukrotne opryskiwanie jednorocznych okulantów Arbolinem 036 SL: pierwszy raz — maksymalnym z zalecanym stężeń (35 ml na litr wody), drugi raz — po około dwóch tygodniach — mniejszym (25 ml na litr wody). Bardzo ważne jest dokładne pokrycie cieczą pędów. Nie wolno jednak tym preparatem opryskiwać niskich drzewek, ponieważ mogą nie dorosnąć do wymaganej wysokości. Jednoroczne okulanty odmian łatwiej się rozgałęziających takich, jak 'Jonagold’, 'Golden Delicious Reinders’ 'Topaz’, 'Elisa’ czy 'Gala Must’, opryskuje się jednokrotnie i dwa lub trzy razy uszczykuje się liście w górnej części pędu. Zabieg uszczykiwania liści jest przeprowadzany w okresie, gdy jednoroczny okulant osiągnie wysokość 70 cm, co pozwala na otrzymanie korony na wysokości 80–90 cm. W przypadku drzewek typu knip-boom wystarcza dwukrotne uszczykiwanie wierzchołków liści, aby spowodować wypuszczenie pędów, które do jesieni zbudują koronę mającą kilka pędów bocznych (fot. 3).
FOT. 3. JEDNĄ Z ODMIAN ŁATWO FORMUJĄCYCH KORONĘ JEST 'TOPAZ’
|
Wszystkie drzewa w szkółce są z początkiem lata pensowane, po czym opryskiwane Topsinem M 70 WP. Zabezpiecza to rośliny przed chorobami kory i drewna. |
|
W trakcie wegetacji i przed wykopaniem |
|
W tym roku szkółka musiała być intensywnie chroniona przed mszycami, którym sprzyjały warunki pogodowe. Coraz częściej pojawiają się również wciornastki, do których zwalczania bardzo dobre są preparaty układowe, na przykład Mospilan 20 SP, należy go jednak używać w wyższej z zalecanych dawek. W trakcie wegetacji drzewka są dokarmiane dolistnie nawozami wieloskładnikowymi, na przykład Basfoliarem. Przy dobieraniu nawozów do dokarmiania dolistnego zwraca się szczególną uwagę na te z mikroelementami, które pozytywnie wpływają na pobieranie składników odżywczych z gleby. Ważnym zabiegiem jest właściwe przygotowanie drzewek do zimy i ich defoliacja. Od połowy września opryskuje się je słabymi roztworami Miedzianu 50 WP, pierwszy zabieg dawką 4 kg/ha, drugi pod koniec września – 6 kg/ha. Zabieg ten przyspiesza zakończenie wzrostu drzewek i umożliwia przystąpienie do ich wykopywania około 20 października. Tym, które zostały wykopane zbyt wcześnie, mogą zimą zamierać wierzchołki pędów. Takie drzewka będą także gorzej rosły w pierwszym roku w sadzie. Część wykopanych w szkółce drzewek przechowuje się w chłodni, co pozwala wydłużyć okres sprzedaży. |
|
Kwatera pestkowych |
|
W gospodarstwie produkuje się również drzewka czereśni, wiśni, śliw, brzoskwiń i moreli. Czereśnie w szkółce szczepione są przeważnie na czereśni ptasiej i 'Colcie’. Lepiej jednak w szkółce rosną na tej ostatniej. Najważniejsze odmiany to 'Regina’, 'Kordia’ 'Vega’, 'Summit’ oraz 'Burlat’. W szkółce znajdują się również nowe odmiany wiśni — 'Lucyna’ i 'Sabina’ — wyhodowane w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa. Są one mniej podatne na choroby, a zwłaszcza na drobną plamistość liści drzew pestkowych, w porównaniu z 'Łutówką’. Ich owoce są polecane zarówno do spożywania na świeżo, jak i na przetwory. Dojrzewają w podobnym terminie jak 'Northstar’. M. Balawander próbuje przycinać okulanty śliw na wysokości 60 cm, co podobnie jak w przypadku jabłoni, zmusza drzewka do wykształcenia korony (fot. 4). Pozytywny efekt uzyskuje się jednak tylko u silnie rosnących drzewek.
FOT. 4. OKULANTY ŚLIW PRZYCINA SIĘ NA WYSOKOŚCI 60 cm
|
|
