Taksony wykorzystane w hodowli
Podstawowym gatunkiem we wspomnianych pracach hodowlanych była północnoamerykańska magnolia drzewiasta (Magnolia acuminata L.), należąca do podrodzaju Yulania i sekcji Tulipastrum. Magnolia ta występuje w naturze we wschodnich rejonach USA i charakteryzuje się dużą odpornością na mróz (strefa 5 USDA) — wytrzymuje spadki temperatury do –29°C. W ojczyźnie drzewa dorastają do 30 m wysokości, mają stożkowaty pokrój oraz duże liście (25–30 cm długości). Lekko pachnące kwiaty średnicy 10 cm, z przeciętnie 9 tepalami, pojawiają się pod koniec maja i na początku czerwca. Późne kwitnienie magnolii jest cechą korzystną w rejonach, w których występują późnowiosenne przymrozki uszkadzające kwiaty. Kwiaty magnolii drzewiastej kształtem przypominają kwiaty tulipanowca — zewnętrze tepale są zielonkawe, wewnętrzne — zielonkawożółte (szczególnie po zewnętrznej stronie), chociaż barwa może być bardziej lub mniej intensywna. W warunkach naturalnych wyselekcjonowano kilka klonów o intensywniejszym żółtym odcieniu kwiatów — 'Golden Glow’, 'Fertile Myrtle’, 'Philo’, 'Seiju’. Klony te oraz podgatunek M. acuminata var. subcordata (o zwartym pokroju i kanarkowożółtych kwiatach) stanowiły materiał wyjściowy w hodowli żółto kwitnących odmian.
Pierwsza grupa mieszańców o żółtych kwiatach powstała ze skrzyżowania magnolii drzewiastej z magnolią nagą (M. denudata Desr.), która pochodzi z Chin. Ta ostatnia tworzy — wczesną wiosną, przed rozwojem liści — białe, bardzo efektowne, duże kwiaty. W Polsce spotykana jest rzadko, ponieważ nie jest wystarczająco odporna na mróz (strefa 6a USDA).
Odmiany
Uzyskane z krzyżowania magnolii drzewiastej z magnolią nagą. Pierwszą odmianą z tej grupy była ’Elizabeth’ (fot. 1). Wyselekcjonowała ją Evamaria Sperber w 1956 roku, ale odmiana otrzymała nazwę dopiero w 1978 roku na cześć Elizabeth Scholz, dyrektorki Ogrodu Botanicznego na Brooklynie. Kwiaty 'Elizabeth’ mają 6–9 tepali (zwykle 8) długości około 12,5 cm i szerokości 5 cm. Ich barwa, podobnie jak tepali innych odmian pochodzących z krzyżowania magnolii drzewiastej i nagiej, jest cytrynowo- lub kremowożółta. Podczas gorących dni tepale zmieniają barwę na odcień kości słoniowej. Kwiaty pojawiają się przez 3 tygodnie począwszy od drugiej połowy kwietnia. Odmiana 'Elizabeth’ tworzy korony o piramidalnym pokroju, dorasta do 10 m wysokości (roczne przyrosty w Wielkiej Brytanii dochodzą do 90 cm długości).
Fot. 1. 'Elizabeth’
Inne odmiany z tej samej grupy to: ’Goldfinch’, ’Golden Gift’, ’Golden Sun’, 'Ivory Chalice’, ’Legend’, ’Sundance’ (fot. 2), 'Sun Ray’, 'Yellow Fever’, 'Yellow Garland’. Niektóre z nich mogą dorastać do wysokości 15 m.
Fot. 2. 'Sundance’
Uzyskane z krzyżowania magnolii drzewiastej z magnolią purpurową. Drugi z tych gatunków — M. liliiflora Desr. — to pochodzący z Chin krzew o ciemnoczerwonych kwiatach. W Polsce dobrze znana jest odmiana 'Nigra’ tego gatunku. Magnolia purpurowa bardziej cierpi od mrozu (strefa 6b USDA) niż magnolia drzewiasta. Jest jednak szczególnie interesująca dla hodowców ze względu na intensywną barwę kwiatów oraz późniejszy okres kwitnienia, przypadający na maj i połowę czerwca. Liczne siewki uzyskane w Ogrodzie Botanicznym na Brooklynie z pierwszego krzyżowania M. acuminata i M. liliflora nazwano mieszańcami brooklynensis (Magnolia brooklynensis Kalmb.). ’Evamaria’ była pierwszą wyselekcjonowaną odmianą o kwiatach koloru będącego mieszaniną barwy czerwonej, zielonej i żółtej. 'Evamaria’ i inne rośliny pierwszego pokolenia nie stały się popularne, były jednak wykorzystywane w dalszych pracach hodowlanych. Okazało się bowiem, że krzyżowanie wsteczne M. brooklynensis i odmiany 'Evamaria’ daje potomstwo o czystej żółtej barwie kwiatów.
W 1967 roku Doris Stone uzyskała w wyniku krzyżowania M. acuminata z M. brooklynensis 'Evamaria’ odmianę ’Yellow Bird’ (fot. na okładce). Ta ostatnia tworzy silnie rosnące, średniej wielkości drzewa o piramidalnym pokroju. Kwiaty koloru intensywnie żółtego (jak zwykle u narcyzów) pojawiają się wraz z rozwojem liści. Tepale mają 7,5 cm długości i 5 cm szerokości. Liście są ciemnozielone, błyszczące. Odmiany M. brooklynensis zakwitają
w maju i czerwcu i, podobnie jak rośliny rodzicielskie, nie są uszkadzane przez późnowiosenne przymrozki. Ponadto osiągają mniejsze rozmiary niż odmiany z wcześniej opisanej grupy mieszańców M. acuminata M. denudata.
Cechę tę odziedziczyły po magnolii purpurowej.
Innymi odmianami M. brooklynensis są ’Hattie Carthan’ oraz ’Ultimate Yellow’ (fot. 3).
Fot. 3. 'Ultimate Yellow’
Duże osiągnięcia w hodowli nowych odmian magnolii ma także Phil Savage, mieszkający na północ od Detroit (USA), gdzie temperatura zimą regularnie spada poniżej –26°C, a latem podnosi się do 38°C. W pracach hodowlanych P. Savage zwracał uwagę na dużą odporność roślin na mróz oraz lepszą jakość kwiatów. Wśród uzyskanych przez niego odmian o żółtych kwiatach na uwagę zasługuje ’Gold Star’ (M. acuminata var. subcordata 'Miss Honeybee’ M. stellata 'Rubra’) o pokroju gęstego krzewu. Kwiaty o licznych tepalach, barwy maślanożółtej, pojawiają się pod koniec kwietnia i na początku maja, nieco później niż u M. stellata. Najlepsza, według hodowcy, jest jednak wielopłatkowa (10–14 tepali), długo kwitnąca odmiana ’Butterflies’ (M. acuminata 'Fertile Myrtle’ M. denudata 'Sawada’s Cream’), u której płatki nie brązowieją w trakcie starzenia się kwiatu (fot. 4). Na uwagę zasługuje również ’Yellow Lantern’ (M. acuminata var. subcordata M. soulangiana 'Alexandrina’) o kielichowatych cytrynowych kwiatach oraz niespotykanym wśród magnolii kolumnowym pokroju (fot. 5). Odmiany tego hodowcy nie są na razie dostępne na polskim rynku.
Fot. 4. 'Butterflies’
Fot. 5. 'Yellow Lantern’
