PERLIT W HYDROPONICZNEJ UPRAWIE GERBERY, ANTURIUM, RÓŻY I GOŹDZIKA

Badania naukowe i praktyka dowiodły wysokiej efektywności perlitu w porównaniu z innymi podłożami inertnymi. Decyduje o tym trwałość jego struktury i wyjątkowe właściwości fizyczne, które stwarzają systemowi korzeniowemu korzystne warunki powietrzno-wodne przez kilka lat uprawy w mniejszej objętości podłoża przypadającej na jedną roślinę i przy zredukowanej miąższości. Nie stwierdza się alkalizacji środowiska korzeniowego i przesączu z podłoża. Perlit jest materiałem sypkim o granulacji do 6 mm i umożliwia prowadzenie uprawy różnymi metodami. Mieszanina perlitu i keramzytu w stosunku około 1 : 3 sprawdziła się w uprawie anturium i gerbery.

Kontakty polskich producentów roślin ozdobnych z ogrodnictwem na Zachodzie, gdzie obserwuje się intensywny rozwój upraw w perlicie, przyczyniły się do stosowania tego podłoża także u nas. Od 5 lat z powodzeniem prowadzi się na kilku hektarach uprawę gerbery w perlicie o frakcji 3–5 mm, w doniczkach o pojemnoś­ci 3,5 l. Dobre efekty daje sadzenie w takiej doniczce dwóch roślin, na przykład odmiany 'Samuraj’, charakteryzującej się wyjątkowo małym zapotrzebowaniem na wo­dę. Rośliny posadzone w per­licie przerastają całą objętość siecią cienkich korzeni (fot. 1), co zapewnia dobre plonowanie nawet przez 5 lat.

Fot. 1. Plantacja gerbery uprawianej w perlicie metodą pojemniko­-wą (z lewej), korzenie gerbery przerastają perlit w doniczce gęstą siecią (z prawej)

Dostępne są także maty perlitowe, które w badaniach porównawczych przeprowadzonych we Włoszech i Grec­ji miały dobry wpływ na plon kwiatostanów gerbery. Anglicy zwracają uwagę na zasadę, aby maty te miały 2 lub 3 poziome nacięcia drenażowe na wysokości około 3 cm od dołu, dla wypływu nadmiaru pożywki. Perlit umożliwia dobre napowietrzanie środowiska korzeniowego, natomiast z utworzonego rezerwuaru pożywki, charakterystycznego dla hydroponicznej uprawy, system korzeniowy pobiera wodę z rozpuszczonymi składnikami pokarmowymi. Pozwala to na oszczędność w dozowaniu pożywki o EC niższym o około 10% aniżeli w uprawie pojemnikowej. Godny uwagi jest sprawdzony we Włoszech system zamknięty z recyrkulacją wód drenarskich w uprawie w rynnach o długości 15 m, szerokości 20 cm i miąższości podłoża 7 cm. Niemiecka firma Glz Technik GbR zaleca umieszczenie w rynnie skrzynek z perlitem i sadzenie w nich roślin. Zapobiega to ewentualnym stratom powodowanym na przykład przez fytoftorozę. Częstotliwość podawania pożywki zależy od intensywności transpiracji, a to związane jest przede wszystkim z porą roku i stadium rozwojowym roślin.

Anturium uprawia się w perlicie o granulacji 3–6 mm w trzech systemach: zagonowym, w rynnach W lub V oraz w pojemnikach. Wadą metody zagonowej jest duże zużycie podłoża, natomiast zaletą — łatwe założenie i przedłużenie uprawy przez podsypywanie perlitem lub wykładanie roślin (rośliny z wyższej części pędu obsypanego perlitem wypuszczają korzenie odmładzające uprawę). Nowoczesnym rozwiązaniem są dwa koryta typu W wyścielone białą folią, stanowiące zagon o szerokości 120 cm. W systemie tym oszczędzamy około 30% substratu, w porównaniu z metodą tradycyjną. Pożywkę dostarcza się wężami wykraplającymi lub linią nawadniającą, z której wyprowadza się kapilarę z kroplownikiem do każdej rośliny. Przesącz pożywki odprowadzany jest rurą drenarską umieszczoną na dnie koryta, dzięki której jednocześnie napowietrza się podłoże, a w nim system korzeniowy. Najmniejszą ilość perlitu, około 400 m³/ha, zużywa się produkując anturium w pojemnikach mniej więcej 7-litrowych (fot. 2). Zagon stanowią 3 lub 4 rzędy roślin posadzone po 2 sztuki w pojemnikach zawieszonych na lekkiej konstrukcji. Fertygację prowadzi się za pomocą kapilar, a nadmiar pożywki wypływa otworami w dnie donicy. Stwierdzono, że obniżenie wartości EC pożywki o 10–15% w porównaniu z tą stosowaną dla innych podłoży inertnych, nie pogarsza odżywiania roślin i pozwala zebrać kwiaty dobrej jakości.

Fot. 2. Uprawa anturium w perlicie w zagonach

Dla róż zaleca się najczęściej perlit o granulach 2–6-milimetrowych, chociaż są doniesienia, że wielkość frakcji nie ma istotnego znaczenia. Niemiecki system Gefa polega na uprawie róż w rynnach („Rozenrinnen”) — pojemnikach długości około 30 m, szerokości 40 cm i głębokości 30 cm wykonanych z polietylenu. Linię nawadniającą umieszcza się między rzędami roślin, a kroplowniki podają pożywkę przez 2–4 minuty 2–10 razy w ciągu dnia, z łącznym wydatkiem do 1 litra na roślinę. System Gefa znalazł zastosowanie także poza granicami Niemiec: we Francji, Austrii i Szwajcarii.

Metoda uprawy róż na matach z perlitem nie różni się zasadniczo od uprawy w wełnie mineralnej. Młode rośliny sadzi się bezpośrednio w perlit zawarty w macie. Odpowiednie nacięcia folii — osłony maty — zapewniają wymianę i wypływ nadmiaru pożywki. Rośliny uprawiane w matach perlitowych wykazują dynamiczny rozwój i wczesne plonowanie oraz wydają okazałe pędy z dorodnymi pąkami kwiatowymi.

W Niemczech i Holandii oraz w Polsce sprawdza się również uprawa róż w perlicie w pojemnikach 6–8-litrowych umieszczonych na stelażach. W zależności od odmiany i wielkości pojemnika, sadzi się jedną lub dwie rośliny. Fertygację prowadzi się pożywką o składzie podanym w tabeli, a ilość roztworu dostarczanego kapilarami dostosowuje się do potrzeb, tak aby niewielka ilość wypływała otworami w dnie pojemnika.

Skład roztworu podstawowego pożywki do fertygacji uprawianych w perlicie: gerbery, anturium, róży i goździka

W związku z tym, że w gruntowej uprawie goździka po pewnym czasie występuje masowe porażanie roślin przez fuzariozę, uprawa na matach z perlitu okazuje się bardzo dobrym rozwiązaniem. Doświadczenia angielskie wykazały, że uzyskuje się wyższy plon handlowy kwiatów z uprawy w perlicie, aniżeli w innych podłożach. Po odkażeniu zagony przykrywa się biało-czarną folią, na której w miejscach rzędów układa się płyty styropianowe a na nich maty uprawowe. Dwa rzędy mat ułożone w odpowiedniej odległości stanowią zagon uprawowy podgrzewany od strony ścieżki. W macie o wymiarach 100 x 20 x 7,5–10 cm sadzi się dwa rzędy roślin po 10 sztuk. Pożywkę dostarcza się kapilarami lub wężami kroplującymi wsuniętymi między rzędy roślin na warstwę perlitu w macie. Jeśli używa się wody deszczowej i pożywka jest poprawnie sporządzona, wystarczy co kilka dni „przepłukać” zawartość mat wodą deszczową, nie zachodzi natomiast konieczność systematycznego odprowadzania nadmiaru pożywki nacięciami w macie. Za uprawą goździka — zarówno odmian wielkokwiatowych, jak i gałązkowych — w perlicie przemawia łatwe założenie uprawy przy niskich nakładach, a zdrowotność i wigor roślin pozwalają zbierać wysoki plon kwiatów przez 3 lata.

Fot. 3. Nowoczesne rozwiązanie – maty perlitowe firmy Perlit Polska sprawdzają się w uprawie goździka

Udogodnieniem dla zakładów ogrodniczych jest dostępność w firmie „Azalia” — Pelar perlitu różnego pochodzenia i wielkości frakcji oraz mat z perlitem, dołączony do tego produktu standardowy skład pożywek, a także możliwość korzystania z informacji uprawowych.