Postępy w hodowli
W Polsce lachenalia znana byłą do niedawna wyłącznie jako egzotyczna roślina doniczkowa do uprawy w mieszkaniach, oferowana w niezbyt bogatym asortymencie gatunkowym (m.in. L. aloides, L. pendula, L. tricolor). Przez ostatnie 3, 4 lata na światowym rynku kwiaciarskim — a zwłaszcza w Holandii — pojawia się jednak wiele ciekawych odmian wytworzonych w wyniku wieloletnich prac hodowlanych. Udoskonalono wielkość, jakość, barwę kwiatów i równomierność kwitnienia, współczynnik rozmnażania, odporność na choroby. Choć lachenalia przeznaczona jest przede wszystkim do uprawy w doniczkach, polecana bywa także na balkony i do ogrodów (nie jest zimotrwała). Niektóre odmiany, zwłaszcza o pomarańczowych kwiatach, mogą być wykorzystywane do produkcji na kwiat cięty. Hodowla nowych odmian, która rozpoczęła się w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku, prowadzona jest wyłącznie w RPA (czyt. też HO 4/2001). Tam też — ze względu na klimat — reprodukuje się cebule lachenalii. Nowa seria odmian, wyhodowana w instytucie ARC — Roodeplaat i nazwana African Beauty, była promowana przez holenderską firmę partnerską Van der Vossen BV najpierw w parku Keukenhof w 1999 roku, a następnie na wystawie Floriade '2002. Opis wszystkich odmian tej serii, nadających się zarówno do uprawy w doniczkach jak i do ogrodów, zamieszczono w tabeli.
JEDNA Z ODMIAN Z SERII AFRICAN BEAUTY
Rozmnażanie i uprawa
Większość odmian lachenalii ma, niestety, wciąż za niski współczynnik rozmnażania cebul. Do masowego rozmnażania, w tym także w kulturach in vitro, wykorzystuje się zatem sadzonki liściowe. Ten sposób rozmnażania związany jest także z podatnością większości odmian lachenalii na porażenie wirusem mozaiki śniedka i koniecznością testowania materiału rozmnożeniowego na obecność tego patogenu.
Lachenalia wymaga innego traktowania niż popularne u nas, kwitnące wiosną rośliny cebulowe. Naturalnymi warunkami wzrostu i rozwoju lachenalii są chłodne noce (5–10°C) oraz zmienna temperatura dnia wahająca od 15 do 23°C i wysoka intensywność światła. Cebule mogą być sadzone od połowy stycznia do końca listopada: pojedynczo do doniczek o średnicy 8 cm, po 3 sztuki do pojemników 12–13-centymetrowych lub po pięć do 16-centymetrowych. W warunkach holenderskich nie udaje się jednak uzyskać tak równomiernego kwitnienia, aby wszystkie rośliny w doniczce osiągnęły stadium handlowe w tym samym czasie. Dlatego sadzi się cebule pojedynczo do mniejszych doniczek, a przed sprzedażą grupuje rośliny będące w tym samym stadium kwitnienia i przesadza do większych doniczek, po 3 lub 5. Podłoże powinno być dobrze zdrenowane, zawsze wilgotne, ale nigdy mokre, w czasie wegetacji zasobne w składniki pokarmowe. Bardzo ważny jest wapń, który wpływa na jędrność roślin. Optymalne EC podłoża jest mniejsze od 1,0 mS/cm, a pH wynosi 5,2–6,0 (na pewno nie powinno przekraczać wartości 6,5).
Od pojawienia się pędów do osiągnięcia stadium handlowego przez rośliny upływa 10–12 tygodni, zależnie od długości dnia oraz od temperatury, która dniem powinna wynosić 17–25°C (tym wyższa, im większe natężenie światła). W pierwszych trzech tygodniach po posadzeniu cebul zaleca się jednak stale utrzymywać w ciągu dnia 25°C (gdy rozpoczyna się produkcję w lipcu, sierpniu) bądź 18°C (w cyklu zimowym). Latem może być konieczne cieniowanie roślin w początkowym okresie wzrostu. Temperatura nocą nie powinna w szklarni przekraczać 13°C, by uzyskać pożądanej wysokości liści oraz zwarty pokrój roślin. Średnia długość liści w warunkach holenderskich wynosi 22–25 cm, a pędów kwiatostanowych 25–30 cm. Przy niskiej intensywności światła konieczne może być użycie retardantów wzrostu. W Holandii rośliny podlewa się preparatem zawierającym paclobutrazol, zwykle w 7., 8. tygodniu od posadzenia. Wysoka temperatura połączona z niską intensywnością światła powoduje wybujały wzrost roślin, a nawet zrzucanie kwiatów (podobnie, jak to się dzieje u lilii). To ostatnie zjawisko występuje także, gdy cebule przed sadzeniem przetrzymywane są w temperaturze poniżej 5°C. Kwitnienie lachenalii w doniczkach trwa od 2 do 3 tygodni.
Na co jeszcze zwrócić uwagę?
Kwitnące rośliny w doniczkach powinny być umieszczone w miejscu widnym i regularnie podlewane. Latem należy je chronić przed bezpośrednim nasłonecznieniem. Lachenalie uprawiane jako kwitnące latem rośliny ogrodowe powinny być sadzone na jasnym stanowisku, dopiero po ustąpieniu przymrozków. Mogą tam kwitnąć do 5 tygodni.
Lachenalia jest nową rośliną i ciągle trwają intensywne doświadczenia nad udoskonalaniem metod rozmnażania, przechowywania cebul i ich preparowania oraz opracowaniem zasad pędzenia i uprawy. Cebule, które trafią na polski rynek z Afryki, prawdopodobnie za pośrednictwem Holandii, będą już najczęściej odpowiednio przygotowane (preparowane). Ważne, aby sprawdzić wtedy, czy w cebulach preparowanych jest całkowicie uformowany kwiat. Zalecenia uprawowe są opracowane dla warunków holenderskich i mogą wymagać pewnych modyfikacji w Polsce. Niemniej roślina jest warta spopularyzowania na naszym rynku.
CHARAKTERYSTYKA ODMIAN LACHENALII Z SERII AFRICAN BEAUTY*
Autor pracuje w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach
* Odmiany są chronione w UE i opatentowane w USA
** Dotyczy tylko wczesnego okresu sadzenia. Okres kwitnienia w późniejszych terminach jest korygowany poprzez zabieg preparowania cebul
