NAWOŻENIE – WSZYSTKIE GATUNKI SADOWNICZE
Gleba to jeden z podstawowych czynników produkcji. Korzenie odpowiadają za stan odżywienia uprawianych roślin. Dlatego na wszystkich plantacjach roślin sadowniczych, pierwszym zabiegiem – poprawiającym sprawność gleby (poza regionami z rędzinami), przywracającym prawidłowe stosunki wodno-powietrzne, wzbogacającym próchnicę, umożliwiającym intensywniejszy rozwój organizmów pożytecznych w glebie i pozwalającym na zmniejszenie dawek nawozów mineralnych – powinno być opryskanie pasów herbicydowych roztworem jednego ze środków: Apol-Humus w dawce 5l/ha, Humistar 15-20 l/ha, Rosahumus 3-4 kg/ha, Fertiarcyl Starter 5l/ha, Agriful 10l/ha. Bardzo dobrym sposobem zwiększenia ilości mikroorganizmów glebowych jest zastosowanie EM-ów w dawce 40l/ha. W tym samym celu można zastosować Condit w ilości 2 t/ha.
Osobom, które są przekonane do nawozów kompleksowych (lub tam, gdzie mamy zbyt niskie pH, zły stosunek potasu do magnezu), po takim zabiegu sugeruję wysianie 200-300 kg/ha nawozu kompleksowego, na przykład: Eurofertil 33 N Pro + 350-600 kg Physiomax 975, 250 kg/ha Yara Mila Complex + 150 kg/ha YaraLiva Tropicote, 400 kg/ha Blaukorn clasic.
Dodatkowo w sadach czereśniowych i gruszowych należy opryskać pasy herbicydowe 15-30 kilogramami Ultrafero Fe.
Przekonanym do stosowania nawozów monoskładnikowych sugeruję następujące programy nawożenia:
Nawożenie doglebowe grusz. Mają one duże potrzeby względem potasu i małe względem azotu, który zawsze wywołuje silny wzrost wegetatywny, a ten z kolei ma zawsze negatywny wpływ na ilość i jakość pąków kwiatowych zakładanych na kolejny sezon. Dawka tych nawozów każdorazowo powinna być uzależniona zasobności gleby, stosunku potasu do magnezu oraz spodziewanego plonu. UWAGA: Przynajmniej raz na trzy lata powinny być wykonane analizy chemicznej zasobności gleby!!!
Jeśli stosunek K do Mg jest poprawny, to nawożenie wiosenne doglebowe winno być następujące:
Po wykonaniu nawożenia potasowego pasy herbicydowe rzędów 'Konferencji' i 'Nojabrskiej' ('Ksenii') należy wyściółkować, najlepiej podłożem popieczarkowym. Tylko ten zabieg zabezpiecza wymienione odmiany przed zasychaniem liści i ich zrzucaniem w sierpniu!
NAWOŻENIE DOLISTNE GATUNKÓW SADOWNICZYCH DLA POPRAWY KONDYCJI PĄKÓW KWIATOWYCH
1. W okresie pękania pąków: oprysk 1% roztworem KNO3 lub Procam Kali Plus (1%) (koniecznie po zachodzie słońca, w celu zbudowania pompy ssącej) + 1/3-1/2 l Asahi (przyśpieszenie przewodzenia i alokacji molekuł pierwiastków, zagęszczanie cytoplazmy).
2. Mysie ucho: oprysk 1% roztworem KNO3 lub Procam Kali Plus (1%) + 1/3-1/2 l Asahi + chelat Zn (np. ProCam Cynk 1-2 l/ha, Chelat Zn 14 Forte 1 kg/ha, Ekolist Mono Zn 2 l/ha, YaraVita Cynk F 2-3 l/ha, Mikrostar Zn 2 kg/ha, Zinc 750 1 kg/ha, Tecnokel Amino Zn 2 l/ha) + 1/3-1/2 l Asahi.
3. Zielony pąk:
• Agrocean B – zawierający 47,2% ekstraktu z alg morskich Laminaria digitata, w tym kwas alginowy, jod, oligosacharydy i fitohormony (auksyny, cytokininy, kwas indolilooctowy, gibereliny i betaina), aminokwasy, mannitol + 5% MgO; 2,5% boru;
• FERTILEADER® Leos (3 l/ha) – zawierający Kompleks SEACTIV: glicyna, betaina, IPA, aminokwasy, 1,7% (20 g/l) boru i 2,6% (30g/l) cynku;
• MC SET (1,5 l/ha) – zawierający betainę, aminokwasy, aktywatory wzrostu, cytokininy, mikroskładniki (Zn, B), węglowodany;
• Santaura Pro+ (1,0 l/ha);
• 1-1,5 l/ha koncentratu aminokwasowego (Aminosol, Delfan Plus, Natural Crop SL, Protifert LMW, Tecamin Max Complex, Terra Sorb Complex) + ProCam Bor (1-2 l/ha) lub Extra Bor (1-2 l/ha) lub Boron F (2 l/ha) lub Chelat Boru (wg zaleceń producenta).
4. Różowy pąk: nawóz algowy (Algex – 5 l/ha, Fertileader® Gold-BMo – zawiera Kompleks SEACTIV – glicyna, betaina,IPA, aminokwasy, 5,7% (70 g/l) boru, 0,35% (4 g/l) molibdenu, Goëmar BM 86 – zawiera 2,03% B, 0,02% Mo; 4,8% Mg oraz biologicznie aktywny filtrat GA 142 (do stosowania w okresie około-kwitnieniowym). Oddzielnie należy zastosować ½ l/ha GA4+7 (bardzo wzmacnia przewodzenie, przedłuża żywotność pyłku i komórki jajowej, przyśpiesza tempo przerastania łagiewki pyłkowej)
5. Kwitnienie: ½ l/ha GA4+7;
6. Po kwitnieniu:
• Goëmar FOLIFOS – zawiera 26,2% P2O5; 5% K2O oraz biologicznie aktywny filtrat GA 142 (do stosowania w okresie po opadzie płatków kwiatowych);
• Fertileader Axis – zawiera aminokwasy, w tym:glicynę i betainę, IPA, 3% N (42 g/l), 18% P (254 g/l), 2,5% Mn (35 g/l), 5,7% Zn (80 g/l);
• foliQ AMINOVIGOR – zawiera naturalne bioregulatory roślinne (auksyny, kwas gamma-aminomasłowy, kwas fitowy, inozytol, cholinę, kwas nikotynowy, biotynę, kwas foliowy), 14,8% stanowią aminokwasy (alanina, arginina, kwas asparaginowy, cysteina, kwas glutaminowy, glicyna, histydyna, izoleucyna, leucyna, lizyna, fenyloalanina, prolina, seryna, treonina, walina, tryptofan, tyrozyna, ornityna, metionina) + 2,36% P2O5, 13,7% C (organicznego).
• Tecamin Raiz – zawiera 4,7% L-∂ aminokwasów, 4% bioaktywnego ekstraktu z alg morskich, 22% materii organicznej oraz 5,5% N, 10% P2O5, 1% K2O, 0,5% Fe, 0,3% Mn, 0,15% Zn, 0,05% Cu, 0,05% B.
7. Tuż po kwitnieniu: 1,0 kg/ha Regalisu i
8. Po 4 tygodniach powtórzyć 0,5 kg/ha Regalisu.
Nawożenie doglebowe jabłoni. W przypadku istnienia warunków do prognozowania osiągnięcia maksymalnego plonu jabłek różnych odmian (40-60 t/ha), należy uwzględnić, że zarówno potrzeby nawozowe poszczególnych odmian jabłoni jak i ich tolerancja na wysokość dawek nawozowych poszczególnymi makroskładnikami jest ogromnie zróżnicowane.
Potas – pierwiastek niedoceniany, decyduje o gospodarce wodnej, a przecież wraz z wodą pobierane są wszystkie inne pierwiastki. Jednak zbyt wysoki jego poziom ogranicza pobieranie magnezu i wapnia, powoduje występowanie gorzkiej plamistości podskórnej, zaś zbyt niski powoduje obniżenie plonu, drobnienie i niewybarwianie się jabłek oraz gorszy ich smak. Odmiany jabłoni pod tym względem można podzielić na trzy grupy:
1. Odmiany o stosunkowo niskim zapotrzebowaniu na potas: 'Boskoop', 'Elise', 'Ligol', 'Jonagold', 'Šampion';
2. Odmiany o średnim zapotrzebowaniu na potas: 'Idared', 'Pinova', 'Golden Delicious'.
3. Odmiany o dużym zapotrzebowaniu na potas: 'Early Genewa', 'Celeste', 'Piros', oraz te z grupy 'Gali' i 'Elstara'.
Ustalając dawki nawozów potasowych dla jabłoni, należy uwzględnić: potrzeby danej odmiany, przewidywane plonowanie oraz podział dawki na wczesnowiosenną i pogłówną, którą należy zastosować tuż po kwitnieniu. UWAGA: Przynajmniej raz na trzy lata powinny być wykonane analizy chemicznej zasobności gleby!!! Nawożenie bez tych wyników można porównać jedynie z grą w totolotka.
Dawki nawozów potasowych stosowanych doglebowo w zależności od odmiany i poziomu prognozowanego plonowania:
UWAGA: Program ten można stosować tylko w tych sadach w których stosunek K:Mg jest poprawny lub niższy od 3,5.
Dawki nawozów azotowych stosowanych doglebowo w zależności od odmiany i poziomu prognozowanego plonowania:
UWAGA: Program ten można stosować tylko w tych sadach w których stosunek K:Mg jest poprawny lub niższy od 3,5.
JABŁOŃ
Parch jabłoniowy. 2 kwietnia wykonaliśmy ostatnią izolację otoczni parcha jabłoniowego. W jej wyniku stwierdziliśmy, że w około 30% wykształconych otoczni są już worki z zarodnikami workowymi, a pozostałych dopiero się tworzą. W otoczniach wyizolowanych z liści odmiany 'Gala' ok. 6-7% zarodników ma już barwę oliwkową, a w otoczniach z odmian późnych tę barwę ma ok. 3-4%. Mimo to przypominam, że powinniśmy dołożyć wszelkich starań, by maksymalnie ograniczyć wielkość potencjału infekcyjnego poprzez np. wygrabywanie zeszłorocznych liści spod drzew i ich dokładne rozdrabnianie!
W fazach nabrzmiewania i pękania pąków: Champion 50 WP (0,75 kg/ha), Funguran A Plus 50 WP/Forte 50 WP/-OH 50 WP (0,75 kg/ha), Kocide 2000 35 WG/101 WP (2 kg/ha), Mag 50 WP (0,75 kg/ha), Miedzian Extra 350 SC/50 WP 1,5 kg/ha), Neoram 37,5 WG (2,0 kg/ha), Carpene 65 WP (1,5 kg/ha), Syllit 65 WP (1,5-2 kg/ha), Delan 700 WG (0,5-0,7 kg/ha), Antracol 70 WG (2-2,25 kg/ha).
Choroby kory i drewna. Zgorzele kory: okres bezlistny: Funaben Plus 03 PA – smarować rany po cięciu. Rak drzew: Topsin M 500 SC (1,5 l/ha)- opryskiwać bezpośrednio po cięciu. Zaraza ogniowa (w fazie nabrzmiewania pąków – ruszenia się łusek): Champion 50 WP, (1,5 kg/ha), Cuproflow 375 SC (1,5 l/ha).
Mączniak jabłoni (tylko odmiany podatne): Siarkol 80 WP (7,5 kg/ha), Siarkol 800 SC (7,5 l/ha), Siarkol Extra 80 WP (7,5 kg/ha).
Przędziorki: Catane 800 EC (2%), Promanal 60 EC (2%), Treol 770 EC (1,5%). Zasady stosowania olei parafinowych: dzień przed i 2 dni po zabiegu nie może być przymrozku (bo nastąpią poparzenia tkanki), temperatura w czasie zabiegu minimum 8oC; przez trzy-cztery najbliższe dni temperatura powietrza powinna rosnąć, na jeden hektar sadu należy wypryskać minimum 800 do 1200 l roztworu. Po zabiegu preparatami olejowymi przez 4 dni nie wolno stosować preparatów zawierających Kaptan i przez 5 dni zawierających siarkę. Zabieg niszczy również jaja mszyc. Ciecz nanosić na suchą tkankę.
Ponadto zarejestrowane są również akarycydy jajobójcze Apollo 500 SC (0,4 l/ha) i Apollo Plus 060 OF (3,0 l/ha), Nissorun 050 EC (0,9 l/ha).
Kwieciak jabłkowiec: w sadach, w których w roku ubiegłym zauważyliśmy sporo pąków kwiatowych w fazie balona, które się nie rozwinęły i miały w części ierzchołkowej dziurkę (po wyjściu szkodnika) lub stwierdzono zbyt liczne występowanie chrząszczy w roku bieżącym (po otrząsaniu) należy wykonać zabieg w fazie nabrzmiewania pąków jednym z preparatów: Karate Zeon 050 CS (0,2 l/ha), Decis 2,5 EC (0,5 l/ha), Decis Mega 50 EW (0,25 l/ha), Fastac 100 EC (0,15-0,18 l/ha), Sherpa 100 EC (0,375 l/ha), Calypso 480 SC (0,15 l/ha).
GRUSZA
Choroby kory i drewna. Zgorzele kory (okres bezlistny): Funaben Plus 03 PA – smarować rany po cięciu. Rak drzew: Topsin M 500 SC (1,5 l/ha) – opryskiwać bezpośrednio po cięciu.
Zaraza ogniowa: (w fazie nabrzmiewania pąków – ruszenia się łusek): Champion 50 WP (1,5 kg/ha), Cuproflow 375 SC (1,5 l/ha), Copper Max 50 WP (3,0 kg/ha), Cuproxat 345 SC (3 kg/ha), Funguran -OH/A Plus/Forte 50 WP (3 kg/ha), Neoram 37,5 WG (2 kg/ha).
Kwieciak jabłkowiec: W sadach, w których w roku ubiegłym zauważyliśmy sporo pąków kwiatowych w fazie balona, które się nie rozwinęły i miały w części ierzchołkowej dziurkę (po wyjściu szkodnika) lub stwierdzono zbyt liczne występowanie chrząszczy w roku bieżącym (po otrząsaniu) należy wykonać zabieg w fazie nabrzmiewania pąków jednym z preparatów: Karate Zeon 050 CS (0,2 l/ha), Decis 2,5 EC (0,5 l /ha), Decis Mega 50 EW (0,25 l/ha), Fastac 100 EC (0,15-0,18 l/ha), Sherpa 100 EC (0,375 l/ha), Calypso 480 SC (0,15 l/ha).
Podskórnik gruszowy: Ortus 05 SC (1-1,25 l/ha).
Przędziorki: Catane 800 EC (2%) – zasady podobne jak u jabłoni.
Miodówka gruszowa: zabieg wykonać po 2-3 dniowym ociepleniu. Obecnie zarejestrowane są: Fastac 100 EC (0,15-0,18 l/ha), Karate Zeon 050 CS (0,15-0,2 l/ha), Sherpa 100 EC (0,375-0,45l/ha).
Program belgijski
W belgijskich rejonach produkcji owoców grusz są sadzone co około 200 m wysokie żywopłoty. Po pierwsze: w fazie bezlistnej, po rozpoczęciu oblotów przez miodówki wykonuje się zabieg pyretroidami. Ta grupa preparatów w tej fazie również zwalcza wzdymacza i podskórniki gruszowe. Po drugie: w fazie nabrzmiewania pąków kwiatowych stosują 7-8 l/ha oleju parafinowego. W 4 dni po oleju wykonuje się zabieg 3 kg/ha preparatu zawierającego mancozeb + 50 kg/ha glinki kaolinowej. Zaznaczają jednak bardzo istotne uwagi: olej parafinowy nie może być stosowany przed przymrozkiem, bo wówczas parzy. Nie można mieszać oleju parafinowego z mankozebem. Po trzecie: Po około 7-10 dniach (w zależności od tempa wegetacji) stosują kolejne 7 l/ha oleju parafinowego. Po następnych 4 dniach po oleju wykonuje się zabieg 6 kg preparatu siarkowego + 30 kg/ha mączki kaolinowej. Po czwarte: Wykonuje się kolejne trzy zabiegi, w odstępach 7-10 dniowych (w zależności od tempa wegetacji) po 25 kg/ha mączki kaolinowej. Mancozeb jako substancja ma działanie jajobójcze, a mączka kaolinowa zapewnia taką barwę odblasku liści w słońcu, że samice miodówki nie zauważają liści i w związku z tym lecą składać jaja do sadu sąsiada! To, niestety, nie koniec problemu. Do sadu nanoszą owada o łacińskiej nazwie Anthocoris (jeden z wielu pożytecznych dziubałków) oraz wręcz pielęgnują skorki. W sierpniu wieszają na drzewach małe, z wyperforowanymi dziurkami, wykonane z czarnej folii, a wypełnione sianem lub sieczką słomy woreczki. Stanowią one zimowe schronienie dla skorków, które w roku następnym są efektywnym pomocnikiem w zwalczaniu miodówek. W nawożeniu dolistnym stosują w lecie siarczan magnezu i saletrę potasową, które to nawozy zniechęcają miodówki do znoszenia jaj na opryskiwanych drzewach. Dopiero jako ostateczność traktują możliwość zwalczania miodówek Envidorem, który u nich ma również rejestrację na miodówki. Warunek, że musi on być stosowany do momentu, kiedy 30% jaj jest barwy żółtej, a pozostałe są białe.
W Holandii producenci gruszek po pojawieniu się muchówek miodówki, w fazie pękania pąków, ale zanim pokaże się zielona tkanka, stosują mieszaninę oleju parafinowego (10 l/ha) + 5 kg/ha preparatu siarkowego. Zasady takie same jak przy stosowaniu oleju parafinowego na jabłoni.
ŚLIWA
Rak bakteryjny i choroby zgorzelowe: obecnie nie ma zarejestrowanych preparatów do zwalczania tych chorób.
Przędziorki (okres od pękania pąków do zielonego pąka): Treol 770 EC (1,5%); Promanal 60 EC (2%), Apollo Plus 060 OF (3 l/ha), Apollo 500 SC (0,4 l/ha).
Misecznik śliwowy: Catane 800 EC (2%), Promanal 60 EC (2%), Fastac 100 EC (0,15-0,18 l/ha)- opryski pomiędzy zielonym a białym pąkiem.
Torbiel śliwek (nabrzmiewanie pąków): Syllit 65 WP (7,5 kg/ha) – zabieg należy wykonać tuż przed pękaniem pąków.
Pordzewiacz śliwowy: Ortus 05 SC (1,25-1,5 l/ha) – w fazie zielonego pąka.
Mszyce: Pirimor 500 WG (0,75 kg/ha), Calypso 480 SC (0,1 l/ha), Mospilan 20 SP (0,125 kg/ha), Decis Mega 50 EW (0,25 l/ha), Fastac 100 EC (0,15-0,18 l/ha), Karate Zeon 050 CS (0,15-0,2l/ha).
WIŚNIA I CZEREŚNIA
Choroby zgorzelowe: obecnie nie ma zarejestrowanych preparatów.
Rak bakteryjny: Flowbrix 380 SC (3 kg/ha), Miedzian Extra 350 SC (3 l/ha), Cuproflow 375 SC (3 l/ha), Champion 50 WP (3 kg/ha), Kocide 101 WP (3 kg/ha), Neoram 37,5 WG (3 kg/ha), Nordox 75 WG (2 kg/ha).
Licinek tarniniaczek (w fazie nabrzmiewania pąków – ruszenia się łusek): Fastac 100 EC (0,15-0,18 l/ha), Karate Zeon 050 CS (0,15-0,2 l/ha) – w temperaturze do 200C!
Brunatna zgnilizna drzew pestkowych: wycinać porażone pędy.
BRZOSKWINIA
Choroby zgorzelowe + grzybowe patogeny kory i drewna: zabezpieczanie ran po cięciu – Funaben Plus 0,3 PA.
Rak bakteryjny: brak zarejestrowanych preparatów.
Kędzierzawość liści brzoskwini: Syllit/Carpene 65 WP (7,5 kg/ha), Cuproflow 375 SC (1%), Miedzian 50 WG/WP (1%), Miedzian Extra 350 SC/50 WP (1%), Pomarsol Forte 80 WG (3 kg/ha), Thiram Granuflo 80 WG (3 kg/ha).
Skośnik brzoskwiniaczek (faza różowego pąka): Fastac 100 EC (0,15-0,18 l/ha), Karate Zeon 050 CS (0,2 l/ha) – w temperaturze do 200C.
Przędziorki: brak zarejestrowanych preparatów.
MORELA
Choroby zgorzelowe + rak bakteryjny drzew pestkowych: brak zarejestrowanych preparatów.
Brunatna zgnilizna drzew pestkowych (faza tuż przed kwitnieniem): Topsin M 500 SC – 1,5 l/ha.
MALINA
Okres bezlistny: Wycinać i palić pędy porażone pryszczarkiem malinowcem, galasówką maliniakiem i przeziernikiem malinowcem. Wykonać oprysk przeciwko krzywikowi maliniaczkowemu jednym z preparatów: Fastac 100 EC (0,18 l/ha), Sumi-alpha 050 EC (0,45 l/ha), Sherpa 100 EC (0,375 l/ha)- wszystkie w temperaturze do 20oC.
PORZECZKI
Wielkopąkowiec porzeczkowy: brak zarejestrowanych preparatów.
Wykonać oprysk w okresie nabrzmiewania pąków przeciwko krzywikowi porzeczkowiaczkowi jednym z preparatów: Fastac 100 EC (0,15-0,18 l/ha), Sherpa 100 EC (0,375 l/ha) – w temperaturze do 20oC.
Przed kwitnieniem: opadzina liści porzeczki – Dithane NeoTec 75 WG (3-4,5 kg/ha), Polyram 70 WG (4,5 kg/ha), Signum 33 WG (1,8 kg/ha), Topsin M 500 SC (1,5 l/ha);
Pryszczarek porzeczkowiaczek liściowy: Karate Zeon 050 CS (0,15 l/ha), Sumi-alpha 050 EC (0,6 l/ha) – w temperaturze do 200C.
Mszyce: Pirimor 500 WG (0,75 kg/ha), Decis Mega 50 EW (0,25 l/ha).
Brzęczak porzeczkowy, piłecznica agrestowa, plamiec agreściak, zwójkówki liściowe: Karate Zeon 050 CS (0,3 l/ha), Sumi-alpha 050 EC (0,6 l/ha) – w temperaturze do 200C.
AGREST
Amerykański mączniak agrestu – Nimrod 250 EC (0,75-2,25 l/ha), Topsin M 500 SC (1,5 l/ha). Wycinanie porażonych pędów!
PRACE AGROTECHNICZNE
Stare drzewa czereśni i śliw – na rozgałęzianie: po zachodzie słońca – 10 kg saletry potasowej na 1000 l wody i za 7- 10 dni powtórzyć. Nigdy w trakcie operacji słonecznej!!!
Obniżanie poziomu pH (rejon Annopol-Józefów n/Wisłą)- na każde 0,4-0,5 powyżej pH 7,0 należy zastosować w oprysku doglebowym w pasach herbicydowych 40-50 kg siarczanu amonu. Zabieg należy wykonać, gdy zielone części roślin są suche i mamy lekki wiatr.
Sadzenie młodych drzew: najlepiej byłoby to wykonać, gdy gleba na głębokości 20 cm osiągnie temperaturę 120C (praktycznie koniec kwitnienia), ale by móc to wykonać, drzewka muszą być przechowywane w chłodni (Nigdy z jabłkami czy gruszkami!). Rok wcześniej powinniśmy wprowadzić pod orkę 600kg/ha fosforanu amonu i powinien być uregulowany poziom pH. Przed przystąpieniem do sadzenia korzenie drzewek powinny być moczone (od 0,5 h do 1 doby) w 2% roztworze Topsinu + jeden z produktów (Fertileader Starter – 1 kg/100 l wody, Goёmar Goteo – 1 l/1000l wody lub Apol-Humus/Humistar/ Rosahumus (stężenia robocze do oprysku gleby)).Po wykopaniu dołka na jego dno należy zastosować 50g/drzewko Basacote 6 M (pudełko od zapałek). Następnie przycinamy lekko wszystkie korzenie szkieletowe i dopiero wtedy sadzimy drzewko. Głębokość sadzenia taka sama, jak drzewko rosło w szkółce. Sposób cięcia korony zależy od jakości drzewka!
Adam Fura, Sandomierz, 02.04.2013r.
